NHG-Richtlijnen
NHG-Behandelrichtlijn
2.2
oktober 2019
juni 2024
S. Huid en subcutis

Kernboodschappen

Naar Samenvatting ›

Inleiding

Naar Samenvatting ›

Scope

Naar Samenvatting ›

Buiten de scope

Naar Samenvatting ›

Aansluiting bij andere richtlijnen

Naar Samenvatting ›

Achtergronden

Naar Samenvatting ›

Begrippen

Naar Samenvatting ›

Urticaria (synoniemen: netelroos, galbulten)

Naar Samenvatting ›

Angio-oedeem (synoniem: Quincke’s oedeem)

Naar Samenvatting ›

Acute urticaria

Naar Samenvatting ›

Chronische urticaria

Naar Samenvatting ›

Klinisch beeld

Naar Samenvatting ›

Algemeen

Naar Samenvatting ›

Urticaria

Naar Samenvatting ›

Angio-oedeem

Naar Samenvatting ›

Epidemiologie

Naar Samenvatting ›

Etiologie en pathofysiologie

Naar Samenvatting ›

Algemeen

Naar Samenvatting ›

Acute urticaria

Naar Samenvatting ›

Chronische urticaria

Naar Samenvatting ›

Geïsoleerd angio-oedeem

Naar Samenvatting ›

Prognose/natuurlijk beloop

Naar Samenvatting ›

Richtlijnen diagnostiek

Naar Samenvatting ›

SPOED

Naar Samenvatting ›

Anamnese

Naar Samenvatting ›

Lichamelijk onderzoek

Naar Samenvatting ›

Aanvullend onderzoek

Naar Samenvatting ›

Evaluatie

Naar Samenvatting ›

Urticaria

Naar Samenvatting ›

Angio-oedeem

Naar Samenvatting ›

Acuut of chronisch (urticaria en/of angio-oedeem)

Naar Samenvatting ›

Differentiaaldiagnose

Naar Samenvatting ›

Richtlijnen beleid

Naar Samenvatting ›

Voorlichting en adviezen

Naar Samenvatting ›

Patiëntenverenigingen

Naar Samenvatting ›

Thuisarts

Naar Samenvatting ›

Niet-medicamenteuze behandeling

Naar Samenvatting ›

Urticaria en/of angio-oedeem door geneesmiddelen

Naar Samenvatting ›

Medicamenteuze behandeling

Naar Samenvatting ›

Stappenplan

Naar Samenvatting ›

Controle

Naar Samenvatting ›

Verwijzing

Naar Samenvatting ›

Dermatoloog, internist-klinisch immunoloog/allergoloog of kinderarts

Naar Samenvatting ›

Referenties

  1. NVDV. Chronische spontane urticaria (2015). Ga naar bron
  2. Zuberbier T, Aberer W, Asero R, Abdul Latiff AH, Baker D, Ballmer-Weber B, et al. The EAACI/GA(2)LEN/EDF/WAO guideline for the definition, classification, diagnosis and management of urticaria. Allergy 2018;73:1393-414.
  3. Eekhof JAH, Knuistingh Neven A, Bruggink S, Scherptong-Engbers MJ, Kruis A, Bonten T. Kleine kwalen in de huisartspraktijk. 8 ed. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2018.
  4. Schäfer P. Acute and chronic urticaria: evaluation and treatment. Am Fam Physician 2017:717-24.
  5. NIVEL. Incidenties en prevalenties (2017). Ga naar bron
  6. Zuberbier T, Balke M, Worm M, Edenharter G, Maurer M. Epidemiology of urticaria: a representative cross-sectional population survey. Clin Exp Dermatol 2010;35:869-73.
  7. Essers H, Eekhof JAH. Een patiënt met angio-oedeem: doorverwijzen of niet? Huisarts Wet 2009;52:603-5.
  8. Sillevis Smitt JH, Van Everdingen JJE, Van der Horst HE, Starink MV, Wintzen M, Lambert J. Dermatovenereologie voor de eerste lijn. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2017.
  9. Cohn DM, Zeerleder SS. Angio-oedeem: classificatie, diagnose en behandeling (2017). Ga naar bron
  10. Kudryavtseva AV, Neskorodova KA, Staubach P. Urticaria in children and adolescents: an updated review of the pathogenesis and management. Pediatr Allergy Immunol 2019.
  11. Powell RJ, Leech SC, Till S, Huber PA, Nasser SM, Clark AT. BSACI guideline for the management of chronic urticaria and angioedema. Clin Exp Allergy 2015;45:547-65.
  12. Rothbaum R, McGee JS. Aquagenic urticaria: diagnostic and management challenges. J Asthma Allergy 2016;9:209-13.
  13. Kozel MM, Mekkes JR, Bossuyt PM, Bos JD. Natural course of physical and chronic urticaria and angioedema in 220 patients. J Am Acad Dermatol 2001;45:387-91.
  14. Hoefnagel JJ, Wehmeijer K, Terreehorst I, Van Zuuren EJ. Angio-oedeem en urticaria bij frequent gebruikte geneesmiddelen. Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154:A1854.
  15. Fuchs SA, Meyboom RH, Van Puijenbroek EP, Guchelaar HJ. Use of angiotensin receptor antagonists in patients with ace inhibitor induced angioedema. Pharm World Sci 2004;26:191-2.
  16. Makani H, Messerli FH, Romero J, Wever-Pinzon O, Korniyenko A, Berrios RS, et al. Meta-analysis of randomized trials of angioedema as an adverse event of renin-angiotensin system inhibitors. Am J Cardiol 2012;110:383-91.
  17. Malde B, Regalado J, Greenberger PA. Investigation of angioedema associated with the use of angiotensin-converting enzyme inhibitors and angiotensin receptor blockers. Ann Allergy Asthma Immunol 2007;98:57-63.
  18. Pan XF, Gu JQ, Shan ZY. The prevalence of thyroid autoimmunity in patients with urticaria: a systematic review and meta-analysis. Endocrine 2015;48:804-10.
  19. Curth HM, Dinter J, Nigemeier K, Kutting F, Hunzelmann N, Steffen HM. Effects of helicobacter pylori eradication in chronic spontaneous urticaria: Results from a retrospective cohort study. Am J Clin Dermatol 2015;16:553-8.
  20. Kowalski ML, Woessner K, Sanak M. Approaches to the diagnosis and management of patients with a history of nonsteroidal anti-inflammatory drug-related urticaria and angioedema. J Allergy Clin Immunol 2015;136:245-51.
  21. Maurer M, Magerl M, Ansotegui I, Aygoren-Pursun E, Betschel S, Bork K, et al. The international WAO/EAACI guideline for the management of hereditary angioedema-the 2017 revision and update. Allergy 2018;73:1575-96.
  22. Krabben G, Brand PL. Urticaria: meestal geen allergische reactie. Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154:A1861.
  23. Maurer M, Weller K, Bindslev-Jensen C, Gimenez-Arnau A, Bousquet PJ, Bousquet J, et al. Unmet clinical needs in chronic spontaneous urticaria. A GA(2)LEN task force report. Allergy 2011;66:317-30.
  24. Kozel MA, Mekkes JR, Bossuyt PM, Bos JD. The effectiveness of a history-based diagnostic approach in chronic urticaria and angioedema. Archives of Dermatology 1998;134:1575-80.
  25. Grattan CE, Sabroe RA, Greaves MW. Chronic urticaria. J Am Acad Dermatol 2002;46:645-57; quiz 57-60.
  26. KNMP Geneesmiddel Informatie Centrum. Informatorium medicamentorum 2019. Den Haag: KNMP, 2019.
  27. Sharma M, Bennett C, Carter B, Cohen SN. H1-antihistamines for chronic spontaneous urticaria: an abridged Cochrane systematic review. J Am Acad Dermatol 2015:710-16.
  28. Hide M, Suzuki T, Tanaka A, Aoki H. Efficacy and safety of rupatadine in Japanese adult and adolescent patients with chronic spontaneous urticaria: a double-blind, randomized, multicenter, placebo-controlled clinical trial. Allergol Int 2018;68:59-67.
  29. Potter P, Mitha E, Barkai L, Mezei G, Santamaria E, Izquierdo I, et al. Rupatadine is effective in the treatment of chronic spontaneous urticaria in children aged 2-11 years. Pediatr Allergy Immunol 2016;27:55-61.
  30. Grob JJ, Auquier P, Dreyfus I, Ortonne JP. How to prescribe antihistamines for chronic idiopathic urticaria: desloratadine daily vs prn and quality of life. Allergy 2009;64:605-12.
  31. Guillen-Aguinaga S, Jauregui Presa I, Aguinaga-Ontoso E, Guillen-Grima F, Ferrer M. Updosing nonsedating antihistamines in patients with chronic spontaneous urticaria: a systematic review and meta-analysis. Br J Dermatol 2016;175:1153-65.
  32. Hoxha MX, A. Shehu E. Shameti A, Qirko E, Priftanji A. The treatment of severe urticaria with increasing doses of antihistamines. Allergy: Eur J Allergy Clin Immunol 2011;33:531-7.
  33. Juhlin L, Arendt C. Treatment of chronic urticaria with cetirizine dihydrochloride a non-sedating antihistamine. Br J Dermatol 1988;119:67-71.
  34. Okubo Y, Shigoka Y, Yamazaki M, Tsuboi R. Double dose of cetirizine hydrochloride is effective for patients with urticaria resistant: a prospective, randomized, non-blinded, comparative clinical study and assessment of quality of life. J Dermatolog Treat 2013;24:153-60.
  35. Staevska M, Popov TA, Kralimarkova T, Lazarova C, Kraeva S, Popova D, et al. The effectiveness of levocetirizine and desloratadine in up to 4 times conventional doses in difficult-to-treat urticaria. J Allergy Clin Immunol 2010;125:676-82.
  36. Breneman DL. Cetirizine versus hydroxyzine and placebo in chronic idiopathic urticaria. Ann Pharmacother 1996;30:1075-9.
  37. Monroe EW, Bernstein DI, Fox RW, Grabiec SV, Honsinger RW, Kalivas JT, et al. Relative efficacy and safety of loratadine, hydroxyzine, and placebo in chronic idiopathic urticaria. Arzneimittelforschung 1992;42:1119-21.
  38. Kalivas J, Breneman D, Tharp M, Bruce S, Bigby M. Urticaria: Clinical efficacy of cetirizine in comparison with hydroxyzine and placebo. J Allergy Clin Immunol 1990;86:1014-8.
  39. Staevska M, Gugutkova M, Lazarova C, Kralimarkova T, Dimitrov V, Zuberbier T, et al. Night-time sedating h1-antihistamine increases daytime somnolence but not treatment efficacy in chronic spontaneous urticaria: A randomized controlled trial. Br J Dermatol 2014;171:148-54.
  40. Juhlin L, Gibson JR, Harvey SG, Huson LW. Acrivastine versus clemastine in the treatment of chronic idiopathic urticaria. A double-blind, placebo-controlled study. Int J Dermatol 1987;26:653-4.
  41. Salo OP, Harvey SG, Calthrop JG, Gibson JR. A comparison of acrivastine versus hydroxyzine and placebo in the treatment of chronic idiopathic urticaria. J Int Med Res 1989;17 Suppl 2:18b-21b.
  42. Barniol C, Dehours E, Mallet J, Houze-Cerfon CH, Lauque D, Charpentier S. Levocetirizine and prednisone are not superior to levocetirizine alone for the treatment of acute urticaria: a randomized double-blind clinical trial. Ann Emerg Med 2018;71:125-31.e1.
  43. Asero R, Tedeschi A. Usefulness of a short course of oral prednisone in antihistamine-resistant chronic urticaria: a retrospective analysis. J Investig Allergol Clin Immunol 2010;20:386-90.
  44. Lin RY, Curry A, Pesola GR, Knight RJ, Lee HS, Bakalchuk L, et al. Improved outcomes in patients with acute allergic syndromes who are treated with combined h1 and h2 antagonists. Ann Emerg Med 2000;36:462-8.
  45. Pontasch MJ, White LJ, Bradford JC. Oral agents in the management of urticaria: patient perception of effectiveness and level of satisfaction with treatment. Ann Pharmacother 1993;27:730-1.
  46. Runge JW, Martinez JC, Caravati EM, Williamson SG, Hartsell SC. Histamine antagonists in the treatment of acute allergic reactions. Ann Emerg Med 1992;21:237-42.
  47. Watson NT, Weiss EL, Harter PM. Famotidine in the treatment of acute urticaria. Clin Exp Dermatol 2000;25:186-9.
  48. Kaplan AP. Clinical practice. Chronic urticaria and angioedema. N Engl J Med 2002;346:175-9.
  49. Fedorowicz Z, Van Zuuren EJ, Hu N. Histamine H2-receptor antagonists for urticaria. Cochrane Database Syst Rev 2012:CD008596.
  50. De Silva NL, Damayanthi H, Rajapakse AC, Rodrigo C, Rajapakse S. Leukotriene receptor antagonists for chronic urticaria: a systematic review. Allergy Asthma Clin Immunol 2014;10:24.
  51. Sarkar TK, Sil A, Pal S, Ghosh C, Das NK. Effectiveness and safety of levocetirizine 10 mg versus a combination of levocetirizine 5 mg and montelukast 10 mg in chronic urticaria resistant to levocetirizine 5 mg: A double-blind, randomized, controlled trial. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2017;83:561-8.
  52. Di Lorenzo G, Pacor ML, Mansueto P, Esposito Pellitteri M, Lo Bianco C, Ditta V, et al. Randomized placebo-controlled trial comparing desloratadine and montelukast in monotherapy and desloratadine plus montelukast in combined therapy for chronic idiopathic urticaria. J Allergy Clin Immunol 2004;114:619-25.
  53. Kosnik M, Subic T. Add-on montelukast in antihistamine-resistant chronic idiopathic urticaria. Respir Med 2011;105 Suppl 1:S84-8.
  54. Nettis E, Colanardi MC, Paradiso MT, Ferrannini A. Desloratadine in combination with montelukast in the treatment of chronic urticaria: a randomized, double-blind, placebo-controlled study. Clin Exp Allergy 2004;34:1401-7.
  55. Makani H, Messerli FH, Romero J, Wever-Pinzon O, Korniyenko A, Berrios RS, et al. Meta-analysis of randomized trials of angioedema as an adverse event of renin-angiotensin system inhibitors. Am J Cardiol 2012;110:383-91.
  56. Brown T, Gonzalez J, Monteleone C. Angiotensin-converting enzyme inhibitor-induced angioedema: A review of the literature. J Clin Hypertens (Greenwich) 2017;19:1377-82.
  57. Haymore BR, DeZee KJ. Use of angiotensin receptor blockers after angioedema with an angiotensin-converting enzyme inhibitor. Ann Allergy Asthma Immunol 2009;103:83-4.
  58. Knecht SE, Dunn SP, Macaulay TE. Angioedema related to angiotensin inhibitors. Journal of Pharmacy Practice 2014; 27: 461-465.
AFE Verburg, Tj. Wiersma
3 gerelateerde lacunes
E-mail