NHG-Standaard
M31
3.0
Onlangs herzien
maart 2025
maart 2025
T. Endocriene klieren / voeding / metabolisme
Richtlijnen diagnostiek
Naar Volledige tekst ›Anamnese
Naar Volledige tekst ›Lichamelijk onderzoek
Naar Volledige tekst ›Aanvullend onderzoek
Naar Volledige tekst ›Evaluatie
Naar Volledige tekst ›Richtlijnen beleid bij hypothyreoïdie
Naar Volledige tekst ›Voorlichting
Naar Volledige tekst ›Medicamenteuze behandeling
Naar Volledige tekst ›Controles
Naar Volledige tekst ›Consultatie en verwijzing
Naar Volledige tekst ›Richtlijnen beleid bij subklinische hypothyreoïdie
Naar Volledige tekst ›Voorlichting
Naar Volledige tekst ›Medicamenteuze behandeling
Naar Volledige tekst ›Controles
Naar Volledige tekst ›Richtlijnen beleid bij hyperthyreoïdie
Naar Volledige tekst ›Richtlijnen beleid bij subklinische hyperthyreoïdie
Naar Volledige tekst ›Voorlichting
Naar Volledige tekst ›Controles
Naar Volledige tekst ›Consultatie en verwijzing
Naar Volledige tekst ›Schildklieraandoeningen tijdens zwangerschap, zwangerschapswens en postpartumperiode
Naar Volledige tekst ›Hypothyreoïdie
Naar Volledige tekst ›Inleiding
Naar Samenvatting ›Achtergronden
Naar Samenvatting ›Begrippen
Naar Samenvatting ›Vrije T4 (fT4 )
Naar Samenvatting ›Euthyreoïdie
Naar Samenvatting ›Hypothyreoïdie
Naar Samenvatting ›Hyperthyreoïdie
Naar Samenvatting ›Subklinische schildklierfunctiestoornis
Naar Samenvatting ›Thyreotoxicose
Naar Samenvatting ›Thyreotoxische crisis
Naar Samenvatting ›Hypothyreotische crisis
Naar Samenvatting ›Anti-TPO
Naar Samenvatting ›TSH-R-antistoffen
Naar Samenvatting ›Oftalmopathie
Naar Samenvatting ›Schildkliernodus
Naar Samenvatting ›Struma
Naar Samenvatting ›Epidemiologie
Naar Samenvatting ›Fysiologie
Naar Samenvatting ›Pathofysiologie
Naar Samenvatting ›Hypothyreoïdie
Naar Samenvatting ›Ziekte van Hashimoto
Naar Samenvatting ›Stille of pijnloze lymfocytaire thyreoïditis
Naar Samenvatting ›Iatrogene oorzaken van hypothyreoïdie
Naar Samenvatting ›Hyperthyreoïdie
Naar Samenvatting ›Ziekte van Graves
Naar Samenvatting ›Hyperthyreotisch (multi)nodulair struma
Naar Samenvatting ›Toxisch adenoom
Naar Samenvatting ›(Sub)acute thyreoïditis van De Quervain
Naar Samenvatting ›Iatrogene oorzaken van hyperthyreoïdie
Naar Samenvatting ›Thyreotoxicose
Naar Samenvatting ›Subklinische schildklierafwijkingen
Naar Samenvatting ›Subklinische hypothyreoïdie
Naar Samenvatting ›Subklinische hyperthyreoïdie
Naar Samenvatting ›Struma
Naar Samenvatting ›Factoren die de kans op een schildklierfunctiestoornis vergroten
Naar Samenvatting ›Hypothyreoïdie tijdens zwangerschap
Naar Samenvatting ›Hyperthyreoïdie tijdens zwangerschap
Naar Samenvatting ›Postpartumthyreoïditis
Naar Samenvatting ›Richtlijnen diagnostiek
Naar Samenvatting ›Anamnese
Naar Samenvatting ›Algemeen
Naar Samenvatting ›Lichamelijk onderzoek
Naar Samenvatting ›Palpatie van de schildklier
Naar Samenvatting ›Aanvullend onderzoek
Naar Samenvatting ›Laboratoriumonderzoek
Naar Samenvatting ›Leeftijdsspecifieke referentie-intervallen
Naar Samenvatting ›Overig laboratoriumonderzoek
Naar Samenvatting ›Echografie
Naar Samenvatting ›Schildklierscintigrafie
Naar Samenvatting ›Evaluatie
Naar Samenvatting ›Hypothyreoïdie
Naar Samenvatting ›Hyperthyreoïdie
Naar Samenvatting ›Richtlijnen beleid bij hypothyreoïdie
Naar Samenvatting ›Voorlichting
Naar Samenvatting ›Medicamenteuze behandeling
Naar Samenvatting ›Levothyroxine
Naar Samenvatting ›Algemeen
Naar Samenvatting ›Starten met levothyroxine
Naar Samenvatting ›Opbouwschema
Naar Samenvatting ›Evaluatie
Naar Samenvatting ›Instructies aan de patiënt
Naar Samenvatting ›Controles
Naar Samenvatting ›Persisterende klachten
Naar Samenvatting ›Consultatie en verwijzing
Naar Samenvatting ›Richtlijnen beleid bij subklinische hypothyreoïdie
Naar Samenvatting ›Voorlichting
Naar Samenvatting ›Medicamenteuze behandeling
Naar Samenvatting ›Geen proefbehandeling
Naar Samenvatting ›Controles
Naar Samenvatting ›Richtlijnen beleid bij hyperthyreoïdie
Naar Samenvatting ›Richtlijnen beleid bij subklinische hyperthyreoïdie
Naar Samenvatting ›Voorlichting
Naar Samenvatting ›Controles
Naar Samenvatting ›Consultatie en verwijzing
Naar Samenvatting ›Richtlijnen beleid bij zwelling of palpabele afwijkingen in de schildklier
Naar Samenvatting ›Voorlichting
Naar Samenvatting ›Controles
Naar Samenvatting ›Consultatie en verwijzing
Naar Samenvatting ›Schildklieraandoeningen tijdens zwangerschap, zwangerschapswens en postpartumperiode
Naar Samenvatting ›Richtlijnen diagnostiek
Naar Samenvatting ›Richtlijnen beleid
Naar Samenvatting ›Hypothyreoïdie
Naar Samenvatting ›Subklinische hypothyreoïdie
Naar Samenvatting ›Hyperthyreoïdie
Naar Samenvatting ›Subklinische hyperthyreoïdie
Naar Samenvatting ›Postpartumthyreoïditis
Naar Samenvatting ›Referenties
- Cooper DS, Biondi B. Subclinical thyroid disease. Lancet 2012;379:1142-54.
- Surks MI, Ortiz E, Daniels GH, Sawin CT, Col NF, Cobin RH, et al. Subclinical thyroid disease: scientific review and guidelines for diagnosis and management. Jama 2004;291:228-38.
- Mathew V, Misgar RA, Ghosh S, Mukhopadhyay P, Roychowdhury P, Pandit K, et al. Myxedema coma: a new look into an old crisis. J Thyroid Res 2011;2011:493462.
- Longo DL, Kasper DL, Jameson JL, Fauci AS, Hauser SL, Loscalzo J. J. Harrison’s principles of internal medicine. 18 ed. New York: McGraw-Hill Medical Publishing Division, 2012.
- Drexhage HA. Immunologische aspecten van schildklierziekten. Schildklierziekten. Houten/Diemen: Bohn Stafleu Van Loghum 1998.
- Downs H, Meyer AA, Flake D, Solbrig R. Clinical inquiries: how useful are autoantibodies in diagnosing thyroid disorders? J Fam Pract 2008;57:615-6.
- McDermott MT. In the clinic. hypothyroidism. Ann Intern Med 2009;151:Itc61.
- Pearce EN, Farwell AP, Braverman LE. Thyroiditis. N Engl J Med 2003;348:2646-55.
- Van der Pump MP, Tunbridge WM, French JM, Appleton D, Bates D, Clark F, et al. The incidence of thyroid disorders in the community: a twenty-year follow-up of the whickham survey. Clin Endocrinol (Oxf) 1995;43:55-68.
- Huber G, Staub JJ, Meier C, Mitrache C, Guglielmetti M, Huber P, et al. Prospective study of the spontaneous course of subclinical hypothyroidism: prognostic value of thyrotropin, thyroid reserve, and thyroid antibodies. J Clin Endocrinol Metab 2002;87:3221-6.
- Soeters MR, Van Zeijl CJ, Boelen A, Kloos R, Saeed P, Vriesendorp TM, et al. Optimal management of Graves orbitopathy: a multidisciplinary approach. Neth J Med 2011;69:302-8.
- Bahn RS, Castro MR. Approach to the patient with nontoxic multinodular goiter. J Clin Endocrinol Metab 2011;96:1202-12.
- Peccin S, De Castsro JA, Furlanetto TW, Furtado AP, Brasil BA, Czepielewski MA. Ultrasonography: is it useful in the diagnosis of cancer in thyroid nodules? J Endocrinol Invest 2002;25:39-43.
- Consorti F, Anello A, Benvenuti C, Boncompagni A, Giovannone G, Moles N, et al. Clinical value of calcifications in thyroid carcinoma and multinodular goiter. Anticancer Res 2003;23:3089-92.
- Alexopoulou O, Beguin C, Buysschaert M, Squifflet JP, De Burbure C, De Nayer P, et al. Predictive factors of thyroid carcinoma in non-toxic multinodular goitre. Acta Clin Belg 2004;59:84-9.
- Cooper DS, Doherty GM, Haugen BR, Kloos RT, Lee SL, Mandel SJ, et al. Revised American Thyroid Association management guidelines for patients with thyroid nodules and differentiated thyroid cancer. Thyroid 2009;19:1167-214.
- Heins M, Bes J, Weesie Y, Davids R, Winckers M, Korteweg L, et al. Zorg door de huisarts. Nivel zorgregistraties eerste lijn: jaarcijfers 2021 en trendcijfers 2017-2021. 2022.
- Stocker DJ, Burch HB. Thyroid cancer yield in patients with Graves' disease. Minerva Endocrinol 2003;28:205-12.
- Pazaitou-Panayiotou K, Michalakis K, Paschke R. Thyroid cancer in patients with hyperthyroidism. Horm Metab Res 2012;44:255-62.
- Boelaert K, Newby PR, Simmonds MJ, Holder RL, Carr-Smith JD, Heward JM, et al. Prevalence and relative risk of other autoimmune diseases in subjects with autoimmune thyroid disease. Am J Med 2010;123:183.e1-9.
- Surks MI, Sievert R. Drugs and thyroid function. N Engl J Med 1995;333:1688-94.
- De Klerk S, Lansbergen G, Veneman TF, Borgsteede SD. Invloed van geneesmiddelen op schildklierwaarden. Schildklier en geneesmiddelen deel 1. Gebu 2021;55:95-9.
- De Smet PA, Stricker BH, Wilderink F, Wiersinga WM. Hyperthyreoidie tijdens gebruik van Kelp tabletten. Ned Tijdschr Geneeskd 1990;134:1058-9.
- Van der Heide D. Jodium en schildklierhormoon. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum, 1998.
- Kung AW, Yau CC, Cheng AC. The action of methimazole and L-thyroxine in radioiodine therapy: a prospective study on the incidence of hypothyroidism. Thyroid 1995;5:7-12.
- Nygaard B, Hegedüs L, Gervil M, Hjalgrim H, Hansen BM, Søe-Jensen P, et al. Influence of compensated radioiodine therapy on thyroid volume and incidence of hypothyroidism in Graves' disease. J Intern Med 1995;238:491-7.
- Tavintharan S, Sundram FX, Chew LS. Radioiodine (I-131) therapy and the incidence of hypothyroidism. Ann Acad Med Singap 1997;26:128-31.
- McDermott MT. Hyperthyroidism. Ann Intern Med 2012;157:Itc1-16.
- Gómez JM, Gómez N, Amat M, Biondo S, Rafecas A, Jaurrieta E, et al. Hypothyroidism after iodine-131 or surgical therapy for Graves' disease hyperthyroidism. Ann Endocrinol (Paris) 2000;61:184-91.
- Nademanee K, Singh BN, Callahan B, Hendrickson JA, Hershman JM. Amiodarone, thyroid hormone indexes, and altered thyroid function: long-term serial effects in patients with cardiac arrhythmias. Am J Cardiol 1986;58:981-6.
- Trip MD, Wiersinga W, Plomp TA. Incidence, predictability, and pathogenesis of amiodarone-induced thyreotoxicosis and hypothyroidism. Am J Med 1991;91:507-11.
- Bogazzi F, Bartalena L, Martino E. Approach to the patient with amiodarone-induced thyreotoxicosis. J Clin Endocrinol Metab 2010;95:2529-35.
- Perrild H, Hegedüs L, Baastrup PC, Kayser L, Kastberg S. Thyroid function and ultrasonically determined thyroid size in patients receiving long-term lithium treatment. Am J Psychiatry 1990;147:1518-21.
- Aronson JK. Meyler's side effects of drugs: the international encyclopedia of adverse drug reactions and interactions. 15 ed. Amsterdam: Elsevier, 2006.
- Burch HB. Drug effects on the thyroid. New England Journal of Medicine 2019;381:749-61.
- Haugen BR. Drugs that suppress TSH or cause central hypothyroidism. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab 2009;23:793-800.
- Inaba H, Ariyasu H, Okuhira H, Yamamoto Y, Akamatsu H, Katsuda M, et al. Endocrine dysfunctions during treatment of immune-checkpoint inhibitors. Trends in Immunotherapy 2018;2.
- Kumpulainen EJ, Hirvikoski PP, Virtaniemi JA, Johansson RT, Simonen PM, Terävä MT, et al. Hypothyroidism after radiotherapy for laryngeal cancer. Radiother Oncol 2000;57:97-101.
- Mercado G, Adelstein DJ, Saxton JP, Secic M, Larto MA, Lavertu P. Hypothyroidism: a frequent event after radiotherapy and after radiotherapy with chemotherapy for patients with head and neck carcinoma. Cancer 2001;92:2892-7.
- Srikantia N, Rishi KS, Janaki MG, Bilimagga RS, Ponni A, Rajeev AG, et al. How common is hypothyroidism after external radiotherapy to neck in head and neck cancer patients? Indian J Med Paediatr Oncol 2011;32:143-8.
- Tell R, Lundell G, Nilsson B, Sjödin H, Lewin F, Lewensohn R. Long-term incidence of hypothyroidism after radiotherapy in patients with head-and-neck cancer. Int J Radiat Oncol Biol Phys 2004;60:395-400.
- Holm IA, Manson JE, Michels KB, Alexander EK, Willett WC, Utiger RD. Smoking and other lifestyle factors and the risk of Graves' hyperthyroidism. Arch Intern Med 2005;165:1606-11.
- Kimball LE, Kulinskaya E, Brown B, Johnston C, Farid NR. Does smoking increase relapse rates in Graves' disease? J Endocrinol Invest 2002;25:152-7.
- Stan MN, Bahn RS. Risk factors for development or deterioration of Graves' ophthalmopathy. Thyroid 2010;20:777-83.
- Díez JJ, Iglesias P. Spontaneous subclinical hypothyroidism in patients older than 55 years: an analysis of natural course and risk factors for the development of overt thyroid failure. J Clin Endocrinol Metab 2004;89:4890-7.
- Meyerovitch J, Rotman-Pikielny P, Sherf M, Battat E, Levy Y, Surks MI. Serum thyrotropin measurements in the community: five-year follow-up in a large network of primary care physicians. Arch Intern Med 2007;167:1533-8.
- Haentjens P, Van Meerhaeghe A, Poppe K, Velkeniers B. Subclinical thyroid dysfunction and mortality: an estimate of relative and absolute excess all-cause mortality based on time-to-event data from cohort studies. Eur J Endocrinol 2008;159:329-41.
- Ochs N, Auer R, Bauer DC, Nanchen D, Gussekloo J, Cornuz J, et al. Meta-analysis: subclinical thyroid dysfunction and the risk for coronary heart disease and mortality. Ann Intern Med 2008;148:832-45.
- Razvi S, Shakoor A, Van der Pump M, Weaver JU, Pearce SH. The influence of age on the relationship between subclinical hypothyroidism and ischemic heart disease: a metaanalysis. J Clin Endocrinol Metab 2008;93:2998-3007.
- Rodondi N, Den Elzen WP, Bauer DC, Cappola AR, Razvi S, Walsh JP, et al. Subclinical hypothyroidism and the risk of coronary heart disease and mortality. Jama 2010;304:1365-74.
- Völzke H, Schwahn C, Wallaschofski H, Dörr M. Review: The association of thyroid dysfunction with all-cause and circulatory mortality: is there a causal relationship? J Clin Endocrinol Metab 2007;92:2421-9.
- Lee JS, Buzková P, Fink HA, Vu J, Carbone L, Chen Z, et al. Subclinical thyroid dysfunction and incident hip fracture in older adults. Arch Intern Med 2010;170:1876-83.
- Rodondi N, Newman AB, Vittinghoff E, De Rekeneire N, Satterfield S, Harris TB, et al. Subclinical hypothyroidism and the risk of heart failure, other cardiovascular events, and death. Arch Intern Med 2005;165:2460-6.
- Rodondi N, Bauer DC, Cappola AR, Cornuz J, Robbins J, Fried LP, et al. Subclinical thyroid dysfunction, cardiac function, and the risk of heart failure. The cardiovascular health study. J Am Coll Cardiol 2008;52:1152-9.
- Ross DS, Burch HB, Cooper DS, Greenlee MC, Laurberg P, Maia AL, et al. 2016 American Thyroid Association Guidelines for diagnosis and management of hyperthyroidism and other causes of thyreotoxicosis. Thyroid 2016;26:1343-421.
- Biondi B, Bartalena L, Cooper DS, Hegedüs L, Laurberg P, Kahaly GJ. The 2015 European thyroid association guidelines on diagnosis and treatment of endogenous subclinical hyperthyroidism. Eur Thyroid J 2015;4:149-63.
- McCahon D, Haque MS, Parle J, Hobbs FR, Roberts LM. Subclinical thyroid dysfunction symptoms in older adults: cross-sectional study in UK primary care. Br J Gen Pract 2020;70:e208-e14.
- Vadiveloo T, Donnan PT, Cochrane L, Leese GP. The Thyroid Epidemiology, Audit, and Research Study (TEARS): the natural history of endogenous subclinical hyperthyroidism. J Clin Endocrinol Metab 2011b;96:E1-8.
- Díez JJ, Iglesias P. An analysis of the natural course of subclinical hyperthyroidism. Am J Med Sci 2009;337:225-32.
- Rosario PW. Natural history of subclinical hyperthyroidism in elderly patients with TSH between 0.1 and 0.4 mIU/L: a prospective study. Clin Endocrinol (Oxf) 2010;72:685-8.
- Poola R, Mathiason MA, Caplan RH. A retrospective study of the natural history of endogenous subclinical hyperthyroidism. WMJ 2011;110:277-80.
- Schouten BJ, Brownlie BE, Frampton CM, Turner JG. Subclinical thyreotoxicosis in an outpatient population – predictors of outcome. Clin Endocrinol (Oxf) 2011;74:257-61.
- Ursem SR, Boelen A, Bruinstroop E, Elders PJM, Gussekloo J, Poortvliet RKE, et al. A systematic review of subclinical hyperthyroidism guidelines: a remarkable range of recommendations. Eur Thyroid J 2024;13.
- Collet TH, Gussekloo J, Bauer DC, Den Elzen WP, Cappola AR, Balmer P, et al. Subclinical hyperthyroidism and the risk of coronary heart disease and mortality. Arch Intern Med 2012;172:799-809.
- Yang LB, Jiang DQ, Qi WB, Zhang T, Feng YL, Gao L, et al. Subclinical hyperthyroidism and the risk of cardiovascular events and all-cause mortality: an updated meta-analysis of cohort studies. Eur J Endocrinol 2012;167:75-84.
- Biondi B, Cooper DS. Subclinical Hyperthyroidism. N Engl J Med 2018;378:2411-9.
- Blum MR, Bauer DC, Collet TH, Fink HA, Cappola AR, da Costa BR, et al. Subclinical thyroid dysfunction and fracture risk: a meta-analysis. Jama 2015;313:2055-65.
- Abrahamsen B, Jørgensen HL, Laulund AS, Nybo M, Brix TH, Hegedüs L. Low serum thyrotropin level and duration of suppression as a predictor of major osteoporotic fractures-the OPENTHYRO register cohort. J Bone Miner Res 2014;29:2040-50.
- Svensson J, Ohlsson C, Karlsson MK, Lorentzon M, Lewerin C, Mellström D. Subclinical hyperthyroidism is associated with increased risk of vertebral fractures in older men. Osteoporos Int 2021;32:2257-65.
- Segna D, Bauer DC, Feller M, Schneider C, Fink HA, Aubert CE, et al. Association between subclinical thyroid dysfunction and change in bone mineral density in prospective cohorts. J Intern Med 2018;283:56-72.
- Mudde AH, Houben AJ, Nieuwenhuijzen Kruseman AC. Bone metabolism during anti-thyroid drug treatment of endogenous subclinical hyperthyroidism. Clin Endocrinol (Oxf) 1994;41:421-4.
- Faber J, Jensen IW, Petersen L, Nygaard B, Hegedüs L, Siersbaek-Nielsen K. Normalization of serum thyrotrophin by means of radioiodine treatment in subclinical hyperthyroidism: effect on bone loss in postmenopausal women. Clin Endocrinol (Oxf) 1998;48:285-90.
- Gencer B, Collet TH, Virgini V, Bauer DC, Gussekloo J, Cappola AR, et al. Subclinical thyroid dysfunction and the risk of heart failure events: an individual participant data analysis from 6 prospective cohorts. Circulation 2012;126:1040-9.
- Karlsson B, Gustafsson J, Hedov G, Ivarsson SA, Annerén G. Thyroid dysfunction in Down's syndrome: relation to age and thyroid autoimmunity. Arch Dis Child 1998;79:242-5.
- Rubello D, Pozzan GB, Casara D, Girelli ME, Boccato S, Rigon F, et al. Natural course of subclinical hypothyroidism in Down's syndrome: prospective study results and therapeutic considerations. J Endocrinol Invest 1995;18:35-40.
- Goday-Arno A, Cerda-Esteva M, Flores-Le-Roux JA, Chillaron-Jordan JJ, Corretger JM, Cano-Pérez JF. Hyperthyroidism in a population with Down syndrome (DS). Clin Endocrinol (Oxf) 2009;71:110-4.
- Abalovich M, Gutierrez S, Alcaraz G, Maccallini G, Garcia A, Levalle O. Overt and subclinical hypothyroidism complicating pregnancy. Thyroid 2002;12:63-8.
- Haddow JE, Palomaki GE, Allan WC, Williams JR, Knight GJ, Gagnon J, et al. Maternal thyroid deficiency during pregnancy and subsequent neuropsychological development of the child. N Engl J Med 1999;341:549-55.
- Van den Boogaard E, Vissenberg R, Land JA, Van Wely M, Van der Post JA, Goddijn M, et al. Significance of (sub)clinical thyroid dysfunction and thyroid autoimmunity before conception and in early pregnancy: a systematic review. Hum Reprod Update 2011;17:605-19.
- Pop VJ, De Rooy HA, Vader HL, Van der Heide D, Essed GG, De Geus CA. Voorkomen van postpartale schildklierfunctiestoornissen in Nederland. Ned Tijdschr Geneeskd 1992;136:917-21.
- Lucas A, Pizarro E, Granada ML, Salinas I, Foz M, Sanmarti A. Postpartum thyroiditis: epidemiology and clinical evolution in a nonselected population. Thyroid 2000;10:71-7.
- Shahbazian HB, Sarvghadi F, Azizi F. Prevalence and characteristics of postpartum thyroid dysfunction in Tehran. Eur J Endocrinol 2001;145:397-401.
- Othman S, Phillips DI, Parkes AB, Richards CJ, Harris B, Fung H, et al. A long-term follow-up of postpartum thyroiditis. Clin Endocrinol (Oxf) 1990;32:559-64.
- Premawardhana LD, Parkes AB, Ammari F, John R, Darke C, Adams H, et al. Postpartum thyroiditis and long-term thyroid status: prognostic influence of thyroid peroxidase antibodies and ultrasound echogenicity. J Clin Endocrinol Metab 2000;85:71-5.
- Wiersinga WM, E.P. K. Hyperthyroidie. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum, 1998.
- Canaris GJ, Steiner JF, Ridgway EC. Do traditional symptoms of hypothyroidism correlate with biochemical disease? J Gen Intern Med 1997;12:544-50.
- Zulewski H, Müller B, Exer P, Miserez AR, Staub J. Estimation of tissue hypothyroidism by a new clinical score: evaluation of patients with various grades of hypothyroidism and controls. J Clin Endocrinol Metab 1997;82:771-6.
- Indra R, Patil SS, Joshi R, Pai M, Kalantri SP. Accuracy of physical examination in the diagnosis of hypothyroidism: a cross-sectional, double-blind study. J Postgrad Med 2004;50:7-11; discussion
- Dupuits FM, Pop P, Hasman A, Schouten HJ. A rational request behavior: the development of prediction instruments regarding thyroid function tests in primary care. Methods Inf Med 1999;38:31-6.
- De Jongh TOH, Buis J, Daelmans HEM, Dekker MJHJ, De Jong E, Kramer WLM, et al. Fysische diagnostiek. Uitvoering en betekenis van het lichamelijk onderzoek: Bohn Stafleu van Loghum, 2010.
- Dirks NF, Den Elzen WPJ, Hillebrand JJ, Jansen HI, Boekel ET, Brinkman J, et al. Should we depend on reference intervals from manufacturer package inserts? Comparing TSH and FT4 reference intervals from four manufacturers with results from modern indirect methods and the direct method. Clin Chem Lab Med 2024;62:1352-61.
- Jansen HI, Dirks NF, Hillebrand JJ, Ten Boekel E, Brinkman JW, Buijs MM, et al. Age-specific reference intervals for thyroid-stimulating hormones and free thyroxine to optimize diagnosis of thyroid disease. Thyroid 2024.
- Hollowell JG, Staehling NW, Flanders WD, Hannon WH, Gunter EW, Spencer CA, et al. Serum TSH, T(4), and thyroid antibodies in the United States population (1988 to 1994): National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES III). J Clin Endocrinol Metab 2002;87:489-99.
- Kratzsch J, Fiedler GM, Leichtle A, Brügel M, Buchbinder S, Otto L, et al. New reference intervals for thyrotropin and thyroid hormones based on National Academy of Clinical Biochemistry criteria and regular ultrasonography of the thyroid. Clin Chem 2005;51:1480-6.
- Hamilton TE, Davis S, Onstad L, Kopecky KJ. Thyrotropin levels in a population with no clinical, autoantibody, or ultrasonographic evidence of thyroid disease: implications for the diagnosis of subclinical hypothyroidism. J Clin Endocrinol Metab 2008;93:1224-30.
- Rege V, Mojiminiyi O, Wilcox H, Barron J. Comparison of Kodak Amerlite FT4 and TSH-30 with T4 and TSH as first-line thyroid function tests. Clin Biochem 1996;29:1-4.
- Wiersinga WM. Geneesmiddelen bij schildklieraandoeningen. Ned Tijdschr Geneeskd 1986;130:2163-6.
- Wiersinga WM. De interpretatie van de bepaling avn thyreoïdstimulerend hormoon (TSH) proefschrift. Ned Tijdschr Geneeskd 2003;147:1156-8.
- DHerbomez M, Forzy G, Gasser F, Massart C, Beaudonnet A, Sapin R. Clinical evaluation of nine free thyroxine assays: persistent problems in particular populations. Clin Chem Lab Med 2003;41:942-7.
- Franklyn JA, Boelaert K. Thyreotoxicosis. Lancet 2012;379:1155-66.
- Roberts CG, Ladenson PW. Hypothyroidism. Lancet 2004;363:793-803.
- Walsh JP, Ward LC, Burke V, Bhagat CI, Shiels L, Henley D, et al. Small changes in thyroxine dosage do not produce measurable changes in hypothyroid symptoms, well-being, or quality of life: results of a double-blind, randomized clinical trial. J Clin Endocrinol Metab 2006;91:2624-30.
- Boeving A, Paz-Filho G, Radominski RB, Graf H, Amaral de Carvalho G. Low-normal or high-normal thyrotropin target levels during treatment of hypothyroidism: a prospective, comparative study. Thyroid 2011;21:355-60.
- Flynn RW, Bonellie SR, Jung RT, MacDonald TM, Morris AD, Leese GP. Serum thyroid-stimulating hormone concentration and morbidity from cardiovascular disease and fractures in patients on long-term thyroxine therapy. J Clin Endocrinol Metab 2010;95:186-93.
- Heeringa J, Hoogendoorn EH, Van der Deure WM, Hofman A, Peeters RP, Hop WC, et al. High-normal thyroid function and risk of atrial fibrillation: the Rotterdam study. Arch Intern Med 2008;168:2219-24.
-
Wiersinga WM. Adult Hypothyroidism. In: Feingold KR, Anawalt B, Blackman MR, Boyce A, Chrousos G, Corpas E, et al., editors. Endotext. South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc.
Copyright © 2000-2023, MDText.com, Inc.; 2000. - Pearce SH, Brabant G, Duntas LH, Monzani F, Peeters RP, Razvi S, et al. 2013 ETA Guideline: management of subclinical hypothyroidism. Eur Thyroid J 2013;2:215-28.
- Jonklaas J, Bianco AC, Bauer AJ, Burman KD, Cappola AR, Celi FS, et al. Guidelines for the treatment of hypothyroidism: prepared by the american thyroid association task force on thyroid hormone replacement. Thyroid 2014;24:1670-751.
- Nordqvist SF, Boesen VB, Rasmussen Å K, Feldt-Rasmussen U, Hegedüs L, Bonnema SJ, et al. Determining minimal important change for the thyroid-related quality of life questionnaire ThyPRO. Endocr Connect 2021;10:316-24.
- Slee P, HThJ., Wiltink EHH. Levothyroxine hoeft niet half uur voor ontbijt. Pharmaceutisch Weekblad 2005;140:1288-9.
- Skelin M, Lucijanić T, Amidžić Klarić D, Rešić A, Bakula M, Liberati-Čizmek AM, et al. Factors affecting gastrointestinal absorption of levothyroxine: a review. Clin Ther 2017;39:378-403.
- Bolk N, Visser TJ, Nijman J, Jongste IJ, Tijssen JG, Berghout A. Effects of evening versus morning levothyroxine intake: a randomized double-blind crossover trial. Arch Intern Med 2010;170:1996-2003.
- Cooper DS. Thyroid hormone, osteoporosis, and estrogen. Jama 1994;271:1283-4.
- Schneider DL, Barrett-Connor EL, Morton DJ. Thyroid hormone use and bone mineral density in elderly women. Effects of estrogen. Jama 1994;271:1245-9.
- Wekking EM, Appelhof BC, Fliers E, Schene AH, Huyser J, Tijssen JG, et al. Cognitive functioning and well-being in euthyroid patients on thyroxine replacement therapy for primary hypothyroidism. Eur J Endocrinol 2005;153:747-53.
- Saravanan P, Chau WF, Roberts N, Vedhara K, Greenwood R, Dayan CM. Psychological well-being in patients on 'adequate' doses of l-thyroxine: results of a large, controlled community-based questionnaire study. Clin Endocrinol (Oxf) 2002;57:577-85.
- Hennemann G. Hypothyreoïdie bij volwassenen. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum, 1998.
- Hall R, Besser M. Fundamentals of clinical endocrinology. Edinburgh: Churchill Livingstone, 1989.
- Canaris GJ, Manowitz NR, Mayor G, Ridgway EC. The Colorado thyroid disease prevalence study. Arch Intern Med 2000;160:526-34.
- Feller M, Snel M, Moutzouri E, Bauer DC, De Montmollin M, Aujesky D, et al. Association of thyroid hormone therapy with quality of life and thyroid-related symptoms in patients with subclinical hypothyroidism: a systematic review and meta-analysis. Jama 2018;320:1349-59.
- Zhao C, Wang Y, Xiao L, Li L. Effect of levothyroxine on older patients with subclinical hypothyroidism: a systematic review and meta-analysis. Front Endocrinol (Lausanne) 2022;13:913749.
- Mooijaart SP, Du Puy RS, Stott DJ, Kearney PM, Rodondi N, Westendorp RGJ, et al. Association between levothyroxine treatment and thyroid-related symptoms among adults aged 80 years and older with subclinical hypothyroidism. Jama 2019;322:1977-86.
- Mowafy M, Rushdy EA, Rakha M, Elshekheiby E, Soliman S. The impact of early levothyroxine replacement in subclinical hypothyroidism on glycemic control parameters and quality of life in adult patients. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences 2022;10:2098-103.
- Joosen AM, Van der Linden IJ, De Jong-Aarts N, Hermus MA, Ermens AA, De Groot MJ. TSH and fT4 during pregnancy: an observational study and a review of the literature. Clin Chem Lab Med 2016;54:1239-46.
- Briggs G. Drugs in pregnancy and lactation, for pda: a reference guide to fetal and neonatal risk: Lippincott Williams & Wilkins, 2005.
- Alexander EK, Marqusee E, Lawrence J, Jarolim P, Fischer GA, Larsen PR. Timing and magnitude of increases in levothyroxine requirements during pregnancy in women with hypothyroidism. N Engl J Med 2004;351:241-9.
- Wiersinga WM, Corssmit EP, Boer K, Prummel MF. Tijdige herkenning en behandeling van zwangeren met hypothyreoïdie: het belang voor het kind. Ned Tijdschr Geneeskd 2001;145:713-6.
- Van Buren HCS, Colijn CG, Eimermann VM, De Gier JJ, Neutkens SWG. Commentaren medicatiebewaking 2012/2013. Houten: Health Base, 2012.