NHG-Standaard
M108
1.0
maart 2017
maart 2017
S. Huid en subcutis
Richtlijnen diagnostiek
Naar Volledige tekst ›Anamnese
Naar Volledige tekst ›Lichamelijk onderzoek
Naar Volledige tekst ›Aanvullend onderzoek
Naar Volledige tekst ›Evaluatie
Naar Volledige tekst ›Richtlijnen beleid
Naar Volledige tekst ›Voorlichting en bespreken van behandelopties
Naar Volledige tekst ›Actinische keratose
Naar Volledige tekst ›Basaalcelcarcinoom zonder hoogrisicokenmerken (PA-bevestigd)
Naar Volledige tekst ›Ziekte van Bowen zonder hoogrisicokenmerken (PA-bevestigd)
Naar Volledige tekst ›Uitvoering van de behandeling
Naar Volledige tekst ›Cryotherapie met vloeibare stikstof
Naar Volledige tekst ›Therapeutische excisie
Naar Volledige tekst ›5-Fluorouracilcrème
Naar Volledige tekst ›Controles
Naar Volledige tekst ›Actinische keratose
Naar Volledige tekst ›Basaalcelcarcinoom/ziekte van Bowen zonder hoogrisicokenmerken
Naar Volledige tekst ›Inleiding
Naar Samenvatting ›Scope
Naar Samenvatting ›Buiten de scope
Naar Samenvatting ›Samenwerking en afstemming
Naar Samenvatting ›Achtergrond
Naar Samenvatting ›Algemeen
Naar Samenvatting ›Begrippen
Naar Samenvatting ›Verdachte huidafwijking
Naar Samenvatting ›Premaligne huidafwijkingen
Naar Samenvatting ›Maligne huidafwijkingen
Naar Samenvatting ›Moedervlek/naevus
Naar Samenvatting ›Huidkleurig
Naar Samenvatting ›Niet-huidkleurig
Naar Samenvatting ›Epidemiologie
Naar Samenvatting ›Incidentie in de bevolking
Naar Samenvatting ›Incidentie in de huisartsenpraktijk
Naar Samenvatting ›Etiologie en pathofysiologie
Naar Samenvatting ›Algemeen
Naar Samenvatting ›Actinische keratose
Naar Samenvatting ›Epidemiologie
Naar Samenvatting ›Beloop en prognose
Naar Samenvatting ›Basaalcelcarcinoom
Naar Samenvatting ›Epidemiologie
Naar Samenvatting ›Beloop en prognose
Naar Samenvatting ›Hoogrisicokenmerken
Naar Samenvatting ›Ziekte van Bowen
Naar Samenvatting ›Epidemiologie
Naar Samenvatting ›Beloop en prognose
Naar Samenvatting ›Hoogrisicokenmerken
Naar Samenvatting ›Plaveiselcelcarcinoom
Naar Samenvatting ›Epidemiologie
Naar Samenvatting ›Beloop en prognose
Naar Samenvatting ›Kerato-acanthoom
Naar Samenvatting ›Cornu cutaneum
Naar Samenvatting ›Atypische/dysplastische naevus
Naar Samenvatting ›Beloop en prognose
Naar Samenvatting ›Lentigo maligna
Naar Samenvatting ›Epidemiologie
Naar Samenvatting ›Beloop en prognose
Naar Samenvatting ›Melanoom
Naar Samenvatting ›Epidemiologie
Naar Samenvatting ›Beloop en prognose
Naar Samenvatting ›Patiënten met een donkere huidskleur
Naar Samenvatting ›Richtlijnen diagnostiek
Naar Samenvatting ›Anamnese
Naar Samenvatting ›Risico-inschatting
Naar Samenvatting ›Risico-inschatting bij anamnese en lichamelijk onderzoek
Naar Samenvatting ›Lichamelijk onderzoek
Naar Samenvatting ›Stap 1
Naar Samenvatting ›Stap 2
Naar Samenvatting ›Beoordeling
Naar Samenvatting ›Dermatoscopie (facultatief)
Naar Samenvatting ›Stap 2a
Naar Samenvatting ›ABCDE
Naar Samenvatting ›Ugly duckling sign
Naar Samenvatting ›Atypische naevus
Naar Samenvatting ›Stap 3
Naar Samenvatting ›Stap 4
Naar Samenvatting ›Aanvullend onderzoek
Naar Samenvatting ›Teledermatologie
Naar Samenvatting ›Histopathologisch onderzoek
Naar Samenvatting ›Aanbevelingen bij histopathologisch onderzoek
Naar Samenvatting ›Evaluatie
Naar Samenvatting ›Richtlijnen beleid
Naar Samenvatting ›Voorlichting en bespreken van behandelopties
Naar Samenvatting ›Algemene voorlichting en adviezen
Naar Samenvatting ›Thuisarts
Naar Samenvatting ›Actinische keratose
Naar Samenvatting ›Behandelopties
Naar Samenvatting ›Basaalcelcarcinoom zonder hoogrisicokenmerken
Naar Samenvatting ›Nodulair basaalcelcarcinoom
Naar Samenvatting ›Superficieel basaalcelcarcinoom
Naar Samenvatting ›Ziekte van Bowen zonder hoogrisicokenmerken
Naar Samenvatting ›Atypische naevus
Naar Samenvatting ›Uitvoering van de behandeling
Naar Samenvatting ›Cryotherapie met vloeibaar stikstof
Naar Samenvatting ›Chirurgische excisie
Naar Samenvatting ›5-Fluoro-uracilcrème
Naar Samenvatting ›Dosering
Naar Samenvatting ›Voorzorgen en adviezen
Naar Samenvatting ›Controle tijdens behandeling
Naar Samenvatting ›Controles
Naar Samenvatting ›Actinische keratose
Naar Samenvatting ›Bij incomplete respons
Naar Samenvatting ›Bij complete respons
Naar Samenvatting ›Basaalcelcarcinoom/ziekte van Bowen zonder hoogrisicokenmerken
Naar Samenvatting ›Na excisie
Naar Samenvatting ›Na niet-chirurgische behandeling
Naar Samenvatting ›Controle en follow-up na een behandeling in de 2e lijn
Naar Samenvatting ›Consultatie en verwijzing
Naar Samenvatting ›Verwijzing
Naar Samenvatting ›Overwegingen bij de verwijzing
Naar Samenvatting ›Actinische keratose of basaalcelcarcinoom/ziekte van Bowen zonder hoogrisicokenmerken
Naar Samenvatting ›Huidafwijkingen met hoog risico
Naar Samenvatting ›Complexe afwijkingen
Naar Samenvatting ›Risicogebieden
Naar Samenvatting ›Risicofactoren
Naar Samenvatting ›Behandelopties in de tweede lijn
Naar Samenvatting ›Actinische keratose
Naar Samenvatting ›Basaalcelcarcinoom of de ziekte van Bowen zonder hoogrisicokenmerken
Naar Samenvatting ›Referenties
- IKNL. Landelijke richtlijn Melanoom (2016). Geraadpleegd augustus 2016. Ga naar bron: IKNL. Landelijke richtlijn Melanoom (2016). Geraadpleegd augustus 2016.
- NVDV. Richtlijn Plaveiselcelcarcinoom van de huid (2012). Ga naar bron: NVDV. Richtlijn Plaveiselcelcarcinoom van de huid (2012).
- NVDV. Richtlijn Basaalcelcarcinoom (2015). Geraadpleegd augustus 2016. Ga naar bron: NVDV. Richtlijn Basaalcelcarcinoom (2015). Geraadpleegd augustus 2016.
- NVDV. Richtlijn Actinische keratose (2017). Geraadpleegd mei 2017. Ga naar bron: NVDV. Richtlijn Actinische keratose (2017). Geraadpleegd mei 2017.
- Van Rijsingen MC, Van Bon B, Van der Wilt GJ, Lagro-Janssen AL, Gerritsen MJ. The current and future role of general practitioners in skin cancer care. An assessment of 268 general practitioners. Br J Dermatol 2014;170:1366-8.
- Van Rijsingen MC, Vossen R, Van Huystee BE, Gorgels WJ, Gerritsen MJ. Skin tumour surgery in primary care: Do general practitioners need to improve their surgical skills? Dermatology 2015;230:318-23.
- Buis PA, Chorus RM, Van Diest PJ. Value of histopathologic analysis of skin excisions by gps. Br J Gen Pract 2005;55:458-60.
- Koelink CJ, Kollen BJ, Groenhof F, Van der Meer K, Van der Heide WK. Skin lesions suspected of malignancy: An increasing burden on general practice. BMC Fam Pract 2014a;15:29.
- Murchie P, Delaney EK, Thompson WD, Lee AJ. Excising basal cell carcinomas. Comparing the performance of general practitioners, hospital skin specialists and other hospital specialists. Clin Exp Dermatol 2008;33:565-71.
- Delaney EK, Duckworth L, Thompson WD, Lee AJ, Murchie P. Excising squamous cell carcinomas. Comparing the performance of gps, hospital skin specialists and other hospital specialists. Fam Pract 2012;29:541-6.
- NIVEL. Incidentie- en prevalentiecijfers van gezondheidsproblemen in de nederlandse huisartsenpraktijk in 2014. Geraadpleegd augustus 2016. Ga naar bron: NIVEL. Incidentie- en prevalentiecijfers van gezondheidsproblemen in de nederlandse huisartsenpraktijk in 2014. Geraadpleegd augustus 2016.
- Gandini S, Sera F, Cattaruzza MS, Pasquini P, Picconi O, Boyle P, et al. Meta-analysis of risk factors for cutaneous melanoma. II. Sun exposure. Eur J Cancer 2005b;41:45-60.
- Dennis LK, Vanbeek MJ, Beane Freeman LE, Smith BJ, Dawson DV, Coughlin JA. Sunburns and risk of cutaneous melanoma: Does age matter? A comprehensive meta-analysis. Ann Epidemiol 2008;18:614-27.
- Colantonio S, Bracken MB, Beecker J. The association of indoor tanning and melanoma in adults. Systematic review and meta-analysis. J Am Acad Dermatol 2014;70:847-57.e1-18.
- Boniol M, Autier P, Boyle P, Gandini S. Cutaneous melanoma attributable to sunbed use. Systematic review and meta-analysis. BMJ 2012;345:e4757.
- Kricker A, Armstrong BK, English DR, Heenan PJ. A dose-response curve for sun exposure and basal cell carcinoma. Int J Cancer 1995a;60:482-8.
- Kricker A, Armstrong BK, English DR, Heenan PJ. Does intermittent sun exposure cause basal cell carcinoma? A case-control study in western australia. Int J Cancer 1995b;60:489-94.
- Wehner MR, Shive ML, Chren MM, Han J, Qureshi AA, Linos E. Indoor tanning and non-melanoma skin cancer. Systematic review and meta-analysis. BMJ 2012;345:e5909.
- Khalesi M, Whiteman DC, Tran B, Kimlin MG, Olsen CM, Neale RE. A meta-analysis of pigmentary characteristics, sun sensitivity, freckling and melanocytic nevi and risk of basal cell carcinoma of the skin. Cancer Epidemiol 2013b;37:534-43.
- Gandini S, Sera F, Cattaruzza MS, Pasquini P, Zanetti R, Masini C, et al. Meta-analysis of risk factors for cutaneous melanoma. III. Family history, actinic damage and phenotypic factors. Eur J Cancer 2005c;41:2040-59.
- Khalesi M, Whiteman DC, Doi SA, Clark J, Kimlin MG, Neale RE. Cutaneous markers of photo-damage and risk of basal cell carcinoma of the skin. A meta-analysis. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2013a;22:1483-9.
- Flohil SC, Van der Leest RJ, Arends LR, De Vries E, Nijsten T. Risk of subsequent cutaneous malignancy in patients with prior keratinocyte carcinoma. A systematic review and meta-analysis. Eur J Cancer 2013a;49:2365-75.
- Flohil SC, Koljenović S, De Haas ERM, Overbeek LIH, De Vries E, Nijsten T. Het blijft vaak niet bij één basaalcelcarcinoom. Ned Tijdschr Geneeskd 2011a;155;A4110.
- Van der Leest RJ, Flohil SC, Arends LR, De Vries E, Nijsten T. Risk of subsequent cutaneous malignancy in patients with prior melanoma. A systematic review and meta-analysis. J Eur Acad Dermatol Venereol 2015;29:1053-62.
- Chen CH, Chung CY, Wang LH, Lin C, Lin HL, Lin HC. Risk of cancer among HIV-infected patients from a population-based nested case-control study. Implications for cancer prevention. BMC Cancer 2015;15:133.
- Calabresi A, Ferraresi A, Festa A, Scarcella C, Donato F, Vassallo F, et al. Incidence of AIDS-defining cancers and virus-related and non-virus-related non-AIDS-defining cancers among HIV-infected patients compared with the general population in a large health district of northern italy, 1999-2009. HIV Med 2013;14:481-90.
- Mudigonda T, Levender MM, O’Neill JL, West CE, Pearce DJ, Feldman SR. Incidence, risk factors, and preventative management of skin cancers in organ transplant recipients. A review of single- and multicenter retrospective studies from 2006 to 2010. Dermatol Surg 2013;39:345-64.
- Harwood CA, Mesher D, McGregor JM, Mitchell L, Leedham-Green M, Raftery M, et al. A surveillance model for skin cancer in organ transplant recipients. A 22-year prospective study in an ethnically diverse population. Am J Transplant 2013;13:119-29.
- Mariette X, Matucci-Cerinic M, Pavelka K, Taylor P, Van Vollenhoven R, Heatley R, et al. Malignancies associated with tumour necrosis factor inhibitors in registries and prospective observational studies. A systematic review and meta-analysis. Ann Rheum Dis 2011;70:1895-904.
- Mariette X, Reynolds AV, Emery P. Updated meta-analysis of non-melanoma skin cancer rates reported from prospective observational studies in patients treated with tumour necrosis factor inhibitors. Ann Rheum Dis 2012;71:e2.
- Nederlandse Kankerregistratie, beheerd door IKNL. Cijfers over kanker. Ga naar bron: Nederlandse Kankerregistratie, beheerd door IKNL. Cijfers over kanker.
- Flohil SC, De Vries E, Neumann HA, Coebergh JW, Nijsten T. Incidence, prevalence and future trends of primary basal cell carcinoma in the Netherlands. Acta Derm Venereol 2011b;91:24-30.
- Hollestein LM, De Vries E, Aarts MJ, Schroten C, Nijsten TE. Burden of disease caused by keratinocyte cancer has increased in the netherlands since 1989. J Am Acad Dermatol 2014;71:896-903.
- Flohil SC, Van der Leest RJ, Dowlatshahi EA, Hofman A, De Vries E, Nijsten T. Prevalence of actinic keratosis and its risk factors in the general population. The rotterdam study. J Invest Dermatol 2013b;133:1971-8.
- Greveling K, Wakkee M, Nijsten T, Van den Bos RR, Hollestein LM. Epidemiology of lentigo maligna and lentigo maligna melanoma in the netherlands, 1989-2013. J Invest Dermatol 2016;136:1955-60.
- Werner RN, Sammain A, Erdmann R, Hartmann V, Stockfleth E, Nast A. The natural history of actinic keratosis. A systematic review. Br J Dermatol 2013;169:502-18.
- Patel GK, Goodwin R, Chawla M, Laidler P, Price PE, Finlay AY, et al. Imiquimod 5% cream monotherapy for cutaneous squamous cell carcinoma in situ (bowen’s disease). A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Am Acad Dermatol 2006;54:1025-32.
- Wang J, Aldabagh B, Yu J, Arron ST. Role of human papillomavirus in cutaneous squamous cell carcinoma. A meta-analysis. J Am Acad Dermatol 2014;70:621-9.
- Leonardi-Bee J, Ellison T, Bath-Hextall F. Smoking and the risk of nonmelanoma skin cancer. Systematic review and meta-analysis. Arch Dermatol 2012;148:939-46.
- Brougham ND, Dennett ER, Cameron R, Tan ST. The incidence of metastasis from cutaneous squamous cell carcinoma and the impact of its risk factors. J Surg Oncol 2012;106:811-5.
- Sanchez Yus E, Simon P, Requena L, Ambrojo P, De Eusebio E. Solitary keratoacanthoma. A self-healing proliferation that frequently becomes malignant. Am J Dermatopathol 2000;22:305-10.
- Kwiek B, Schwartz RA. Keratoacanthoma (ka): An update and review. J Am Acad Dermatol 2016;74:1220-33.
- Burghout KA, Sigurdsson V, Toonstra J. Diagnostiek van melanomen. Huisarts Wet 2014;57:482-5.
- Cruz Gomez JM, Bergman W. Herkenning en follow-up van de atypische naevus. Benigne marker of voorloper van melanoom? Ned Tijdschr Geneeskd 2016;160:D216.
- Gandini S, Sera F, Cattaruzza MS, Pasquini P, Abeni D, Boyle P, et al. Meta-analysis of risk factors for cutaneous melanoma. I. Common and atypical naevi. Eur J Cancer 2005a;41:28-44.
- Rosendahl CO, Grant-Kels JM, Que SK. Dysplastic nevus. Fact and fiction. J Am Acad Dermatol 2015;73:507-12.
- Bishop DT, Demenais F, Goldstein AM, Bergman W, Bishop JN, Bressac-de Paillerets B, et al. Geographical variation in the penetrance of cdkn2a muta-tions for melanoma. J Natl Cancer Inst 2002;94:894-903.
- Vasen HF, Gruis NA, Frants RR, Van Der Velden PA, Hille ET, Bergman W. Risk of developing pancreatic cancer in families with familial atypical multiple mole melanoma associated with a specific 19 deletion of p16 (p16-leiden). Int J Cancer 2000;87:809-11.
- Krengel S, Hauschild A, Schafer T. Melanoma risk in congenital melanocytic naevi. A systematic review. Br J Dermatol 2006;155:1-8.
- CBS. Kanker. Lager risico, meer sterfgevallen (2011). https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2011/05/kanker-lager-risico-meer-sterfge.... Geraadpleegd augustus 2016.
- Holterhues C, Hollestein LM, Nijsten T, Koomen ER, Nusselder W, De Vries E. Burden of disease due to cutaneous melanoma has increased in the netherlands since 1991. Br J Dermatol 2013;169:389-97.
- Van der Leest RJ, Van Steenbergen LN, Hollestein LM, De Vries E, Nijsten T, Van Akkooi AC, et al. Conditional survival of malignant melanoma in the Netherlands: 1994-2008. Eur J Cancer 2014;50:602-10.
- Joosse A, Collette S, Suciu S, Nijsten T, Patel PM, Keilholz U, et al. Sex is an independent prognostic indicator for survival and relapse/progression-free survival in metastasized stage iii to iv melanoma. A pooled analysis of five european organisation for research and treatment of cancer randomized controlled trials. J Clin Oncol 2013;31:2337-46.
- Mervic L, Leiter U, Meier F, Eigentler T, Forschner A, Metzler G, et al. Sex differences in survival of cutaneous melanoma are age dependent. An analysis of 7338 patients. Melanoma Res 2011;21:244-52.
- Byrd KM, Wilson DC, Hoyler SS, Peck GL. Advanced presentation of melanoma in african americans. J Am Acad Dermatol 2004;50:21-4; discussion 142-3.
- Byrd-Miles K, Toombs EL, Peck GL. Skin cancer in individuals of african, asian, latin-american, and american-indian descent. Differences in incidence, clinical presentation, and survival compared to caucasians. J Drugs Dermatol 2007;6:10-6.
- Agbai ON, Buster K, Sanchez M, Hernandez C, Kundu RV, Chiu M, et al. Skin cancer and photoprotection in people of color. A review and recommendations for physicians and the public. J Am Acad Dermatol 2014;70:748-62.
- Koelink CJ, Vermeulen KM, Kollen BJ, De Bock GH, Dekker JH, Jonkman MF, et al. Diagnostic accuracy and cost-effectiveness of dermoscopy in primary care: A cluster randomized clinical trial. J Eur Acad Dermatol Venereol 2014b;28:1442-9.
- Argenziano G, Puig S, Zalaudek I, Sera F, Corona R, Alsina M, et al. Dermoscopy improves accuracy of primary care physicians to triage lesions suggestive of skin cancer. J Clin Oncol 2006;24:1877-82.
- Menzies SW, Emery J, Staples M, Davies S, McAvoy B, Fletcher J, et al. Impact of dermoscopy and short-term sequential digital dermoscopy imaging for the management of pigmented lesions in primary care. A sequential intervention trial. Br J Dermatol 2009;161:1270-7.
- Rosendahl C, Williams G, Eley D, Wilson T, Canning G, Keir J, et al. The impact of subspecialization and dermatoscopy use on accuracy of melanoma diagnosis among primary care doctors in australia. J Am Acad Dermatol 2012;67:846-52.
- Soyer HP, Argenziano G, Zalaudek I, Corona R, Sera F, Talamini R, et al. Three-point checklist of dermoscopy. A new screening method for early detection of melanoma. Dermatology 2004;208:27-31.
- Binder M, Schwarz M, Winkler A, Steiner A, Kaider A, Wolff K, et al. Epiluminescence microscopy. A useful tool for the diagnosis of pigmented skin lesions for formally trained dermatologists. Arch Dermatol 1995;131:286-91.
- Binder M, Puespoeck-Schwarz M, Steiner A, Kittler H, Muellner M, Wolff K, et al. Epiluminescence microscopy of small pigmented skin lesions. Short-term formal training improves the diagnostic performance of dermatologists. J Am Acad Dermatol 1997;36:197-202.
- Walter FM, Prevost AT, Vasconcelos J, Hall PN, Burrows NP, Morris HC, et al. Using the 7-point checklist as a diagnostic aid for pigmented skin lesions in general practice. A diagnostic validation study. Br J Gen Pract 2013;63:e345-53.
- Cox NH, Madan V, Sanders T. The U.K. Skin cancer ‘two-week rule’ proforma. Assessment of potential modifications to improve referral accuracy. Br J Dermatol 2008;158:1293-8.
- Benelli C, Roscetti E, Pozzo VD, Gasparini G, Cavicchini S. The dermoscopic versus the clinical diagnosis of melanoma. Eur J Dermatol 1999;9:470-6.
- Thomas L, Tranchand P, Berard F, Secchi T, Colin C, Moulin G. Semiological value of abcde criteria in the diagnosis of cutaneous pigmented tumors. Dermatology 1998;197:11-7.
- Scope A, Dusza SW, Halpern AC, Rabinovitz H, Braun RP, Zalaudek I, et al. The “ugly duckling” sign. Agreement between observers. Arch Dermatol 2008;144:58-64.
- Walter FM, Morris HC, Humphrys E, Hall PN, Prevost AT, Burrows N, et al. Effect of adding a diagnostic aid to best practice to manage suspicious pigmented lesions in primary care. Randomised controlled trial. BMJ 2012;345:e4110.
- Bowns IR, Collins K, Walters SJ, McDonagh AJ. Telemedicine in dermatology. A randomised controlled trial. Health Technol Assess 2006;10:iii-iv, ix-xi, 1-39.
- Moreno-Ramirez D, Ferrandiz L, Galdeano R, Camacho FM. Teledermatoscopy as a triage system for pigmented lesions. A pilot study. Clin Exp Dermatol 2006;31:13-8.
- Moreno-Ramirez D, Ferrandiz L, Nieto-Garcia A, Carrasco R, Moreno-Alvarez P, Galdeano R, et al. Store-and-forward teledermatology in skin cancer triage. Experience and evaluation of 2009 teleconsultations. Arch Dermatol 2007;143:479-84.
- Goudswaard AN, In ‘t Veld GH, Kramer WLM. Handboek verrichtingen in de huisartsenpraktijk. 5 ed. Houten/Utrecht: Prelum Uitgevers, 2014.
- Kadouch DJ, Van Haersma de With A, Limpens J, Van der Wal AC, Wolkerstorfer A, Bekkenk MW, et al. Is a punch biopsy reliable in subtyping basal cell carcinoma? A systematic review. Br J Dermatol 2016;175:401-3.
- Gupta AK, Paquet M, Villanueva E, Brintnell W. Interventions for actinic keratoses. Cochrane Database Syst Rev 2012;12:CD004415.
- Vegter S, Tolley K. A network meta-analysis of the relative efficacy of treatments for actinic keratosis of the face or scalp in europe. PLoS One 2014;9:e96829.
- Gupta AK, Paquet M. Network meta-analysis of the outcome ‘participant complete clearance’ in nonimmunosuppressed participants of eight interventions for actinic keratosis. A follow-up on a cochrane review. Br J Dermatol 2013;169:250-9.
- Zorginstituut Nederland. Farmacotherapeutisch kompas 2016. Geraadpleegd augustus 2016. Ga naar bron: Zorginstituut Nederland. Farmacotherapeutisch kompas 2016. Geraadpleegd augustus 2016.
- Hamerlinck FFV, Swinkels OOJ, Steenkamer TA, Boersma IH. Etnische dermatologie. Haarlem: DCHG, 2016.
- Bath-Hextall FJ, Matin RN, Wilkinson D, Leonardi-Bee J. Interventions for cutaneous bowen’s disease. Cochrane Database Syst Rev 2013;6:CD007281.
- De Vegt F, Van Dijck JA, Van de Lisdonk EH, Verbeek AL. Nacontrole oncologie – grotere rol voor de huisarts. Ned Tijdschr Geneeskd 2011;155:A4148.
- SONCOS. 4e Normerings rapport 2016. Stichting Oncologische Samenwerking. https://www.soncos.org. Geraadpleegd augustus 2016.
Kernboodschappen uit de standaard