NHG-Richtlijnen
NHG-Standaard
M47
3.0
juli 2023
juli 2023
D. Spijsverteringsorganen

Richtlijnen diagnostiek

Naar Volledige tekst ›

Anamnese

Naar Volledige tekst ›

Lichamelijk onderzoek

Naar Volledige tekst ›

Aanvullend onderzoek

Naar Volledige tekst ›

Evaluatie

Naar Volledige tekst ›

Richtlijnen beleid

Naar Volledige tekst ›

Voorlichting en niet-medicamenteuze adviezen

Naar Volledige tekst ›

Medicamenteuze behandeling

Naar Volledige tekst ›

Controles

Naar Volledige tekst ›

Consultatie en verwijzing

Naar Volledige tekst ›

Belangrijkste wijzigingen

Naar Samenvatting ›

Kernboodschappen

Naar Samenvatting ›

Inleiding

Naar Samenvatting ›

Scope

Naar Samenvatting ›

Buiten de scope

Naar Samenvatting ›

Samenwerking en afstemming

Naar Samenvatting ›

Achtergronden

Naar Samenvatting ›

Begrippen

Naar Samenvatting ›

Voedselovergevoeligheid

Naar Samenvatting ›

Allergeen

Naar Samenvatting ›

Voedselallergie

Naar Samenvatting ›

Epidemiologie

Naar Samenvatting ›

Pathofysiologie

Naar Samenvatting ›
Primaire voedselallergie
Naar Samenvatting ›
Secundaire voedselallergie (kruisallergie)
Naar Samenvatting ›
Niet-IgE-gemedieerde voedselallergie
Naar Samenvatting ›

Klinisch beeld

Naar Samenvatting ›
IgE-gemedieerde voedselallergie
Naar Samenvatting ›
Oraal allergiesyndroom (pollengerelateerde voedselallergie)
Naar Samenvatting ›
Niet-IgE-gemedieerde voedselallergie
Naar Samenvatting ›
Drempeldosis en cofactoren
Naar Samenvatting ›

Natuurlijk beloop en prognose

Naar Samenvatting ›

Ontwikkeling van voedselallergie

Naar Samenvatting ›
Introductie van vaste voeding
Naar Samenvatting ›
Borstvoeding en eliminatiedieet tijdens zwangerschap of borstvoeding
Naar Samenvatting ›
Voedselallergie en andere atopische aandoeningen
Naar Samenvatting ›

Niet-allergische voedselovergevoeligheid

Naar Samenvatting ›

Lactose-intolerantie

Naar Samenvatting ›

Non-coeliac gluten sensitivity (betekenis nog niet geheel opgehelderd)

Naar Samenvatting ›

Histamine-intolerantie (betekenis nog niet geheel opgehelderd

Naar Samenvatting ›

Coeliakie

Naar Samenvatting ›

Epidemiologie

Naar Samenvatting ›

Pathofysiologie

Naar Samenvatting ›

Klinisch beeld

Naar Samenvatting ›

Natuurlijk beloop en prognose

Naar Samenvatting ›

Dermatitis herpetiformis (ziekte van Dühring)

Naar Samenvatting ›

Richtlijnen diagnostiek

Naar Samenvatting ›

Spoed

Naar Samenvatting ›

Anamnese

Naar Samenvatting ›

Lichamelijk onderzoek

Naar Samenvatting ›

Aanvullend onderzoek

Naar Samenvatting ›

Voedingsdagboek

Naar Samenvatting ›

Aanvullend onderzoek naar voedselallergie

Naar Samenvatting ›
Specifiek IgE
Naar Samenvatting ›
Screening op meerdere voedselallergenen
Naar Samenvatting ›
Huidpriktest naar voedselallergenen
Naar Samenvatting ›
Eliminatie-provocatietest bij vermoeden van voedselallergie (anders dan koemelkallergie bij kinderen < 1 jaar)
Naar Samenvatting ›
Diagnostisch dieet bij vermoeden van koemelkallergie bij kinderen < 1 jaar
Naar Samenvatting ›

Aanvullend onderzoek naar lactose-intolerantie

Naar Samenvatting ›

Aanvullend onderzoek naar coeliakie

Naar Samenvatting ›
Praktische uitvoering
Naar Samenvatting ›
Familiescreening
Naar Samenvatting ›

Evaluatie

Naar Samenvatting ›

Differentiaaldiagnose

Naar Samenvatting ›

Richtlijnen beleid

Naar Samenvatting ›

Voorlichting en niet-medicamenteuze adviezen

Naar Samenvatting ›

Voedselallergie

Naar Samenvatting ›

Oraal allergiesyndroom

Naar Samenvatting ›

Koemelkallergie bij kinderen < 1 jaar

Naar Samenvatting ›

Griepvaccinatie bij patiënten met een kippenei-allergie

Naar Samenvatting ›

Lactose-intolerantie

Naar Samenvatting ›

Coeliakie

Naar Samenvatting ›

Thuisarts

Naar Samenvatting ›

Medicamenteuze behandeling

Naar Samenvatting ›

Anafylaxie

Naar Samenvatting ›

Medicamenteuze behandeling van urticaria

Naar Samenvatting ›

Orale antihistaminica

Naar Samenvatting ›

Cromoglicinezuur

Naar Samenvatting ›

Orale immunotherapie

Naar Samenvatting ›

Medicamenteuze behandeling van eczeem ter preventie van voedselallergie

Naar Samenvatting ›

Controles

Naar Samenvatting ›

Voedselallergie

Naar Samenvatting ›

Koemelkallergie bij jonge kinderen

Naar Samenvatting ›

Coeliakie

Naar Samenvatting ›

Consultatie en verwijzing

Naar Samenvatting ›

Referenties

  1. Van Wijk R, Van Cauwenberge PB, Johansson SG. Herziene terminologie voor allergieën en aanverwante aandoeningen. Ned Tijdschr Geneeskd 2002;146:2289-93.
  2. Sampath V, Abrams EM, Adlou B, Akdis C, Akdis M, Brough HA, et al. Food allergy across the globe. J Allergy Clin Immunol 2021;148:1347-64.
  3. Gargano D, Appanna R, Santonicola A, De Bartolomeis F, Stellato C, Cianferoni A, et al. Food Allergy and Intolerance: a narrative review on nutritional concerns. Nutrients 2021;13.
  4. Nwaru BI, Hickstein L, Panesar SS, Roberts G, Muraro A, Sheikh A. Prevalence of common food allergies in Europe: a systematic review and meta-analysis. Allergy 2014;69:992-1007.
  5. Turnbull JL, Adams HN, Gorard DA. Review article: the diagnosis and management of food allergy and food intolerances. Aliment Pharmacol Ther 2015;41:3-25.
  6. Sicherer SH, Warren CM, Dant C, Gupta RS, Nadeau KC. Food Allergy from Infancy Through Adulthood. J Allergy Clin Immunol Pract 2020;8:1854-64.
  7. NVK. Richtlijn Koemelkallergie bij kinderen. (2012). Ga naar bron
  8. Röhrl DV, Brandstetter S, Siziba LP, Rothenbacher D, Gaertner VD, Harner S, et al. Food allergy in infants assessed in two German birth cohorts 10 years after the EuroPrevall Study. Pediatr Allergy Immunol 2022;33:e13689.
  9. Schoemaker AA, Sprikkelman AB, Grimshaw KE, Roberts G, Grabenhenrich L, Rosenfeld L, et al. Incidence and natural history of challenge-proven cow's milk allergy in European children-EuroPrevall birth cohort. Allergy 2015;70:963-72.
  10. Grabenhenrich L, Trendelenburg V, Bellach J, Yürek S, Reich A, Fiandor A, et al. Frequency of food allergy in school-aged children in eight European countries-The EuroPrevall-iFAAM birth cohort. Allergy 2020;75:2294-308.
  11. Carlson G, Coop C. Pollen food allergy syndrome (PFAS): a review of current available literature. Ann Allergy Asthma Immunol 2019;123:359-65.
  12. Kuźmiński A, Przybyszewski M, Przybyszewska J, Ukleja-Sokołowska N, Pałgan K, Bartuzi Z. Tree nut allergy. Postepy Dermatol Alergol 2021;38:544-9.
  13. Lack G. Epidemiologic risks for food allergy. J Allergy Clin Immunol 2008;121:1331-6.
  14. Tsakok T, Woolf R, Smith CH, Weidinger S, Flohr C. Atopic dermatitis: the skin barrier and beyond. Br J Dermatol 2019;180:464-74.
  15. Bruinzeel-Koomen CA. Handboek allergologie. Utrecht: De Tijdstroom, 2008.
  16. Järvinen KM, Mäkinen-Kiljunen S, Suomalainen H. Cow's milk challenge through human milk evokes immune responses in infants with cow's milk allergy. J Pediatr 1999;135:506-12.
  17. Sorva R, Mäkinen-Kiljunen S, Juntunen-Backman K. Beta-lactoglobulin secretion in human milk varies widely after cow's milk ingestion in mothers of infants with cow's milk allergy. J Allergy Clin Immunol 1994;93:787-92.
  18. Anvari S, Miller J, Yeh CY, Davis CM. IgE-Mediated Food Allergy. Clin Rev Allergy Immunol 2019;57:244-60.
  19. Pereira B, Venter C, Grundy J, Clayton CB, Arshad SH, Dean T. Prevalence of sensitization to food allergens, reported adverse reaction to foods, food avoidance, and food hypersensitivity among teenagers. J Allergy Clin Immunol 2005;116:884-92.
  20. Venter C, Pereira B, Grundy J, Clayton CB, Arshad SH, Dean T. Prevalence of sensitization reported and objectively assessed food hypersensitivity amongst six-year-old children: a population-based study. Pediatr Allergy Immunol 2006;17:356-63.
  21. Zuberbier T, Edenharter G, Worm M, Ehlers I, Reimann S, Hantke T, et al. Prevalence of adverse reactions to food in Germany - a population study. Allergy 2004;59:338-45.
  22. Bellioni-Businco B, Paganelli R, Lucenti P, Giampietro PG, Perborn H, Businco L. Allergenicity of goat's milk in children with cow's milk allergy. J Allergy Clin Immunol 1999;103:1191-4.
  23. De Leon MP, Drew AC, Glaspole IN, Suphioglu C, O'Hehir RE, Rolland JM. IgE cross-reactivity between the major peanut allergen Ara h 2 and tree nut allergens. Mol Immunol 2007;44:463-71.
  24. Osterballe M, Hansen TK, Mortz CG, Bindslev-Jensen C. The clinical relevance of sensitization to pollen-related fruits and vegetables in unselected pollen-sensitized adults. Allergy 2005;60:218-25.
  25. Hoffmann-Sommergruber K, Santos AF, Breiteneder H. The molecular allergology user's guide version 2.0 is freely available! Allergy 2023.
  26. Zhang S, Sicherer S, Berin MC, Agyemang A. Pathophysiology of Non-IgE-Mediated Food Allergy. Immunotargets Ther 2021;10:431-46.
  27. NVK. Richtlijn Food protein induced enterocolitis syndrome (FPIES) bij kinderen. (2020). Ga naar bron
  28. NVK. Richtlijn Voedselallergie/Voedselprovocatie bij kinderen en volwassenen. (2015). Ga naar bron
  29. Muraro A, Werfel T, Hoffmann-Sommergruber K, Roberts G, Beyer K, Bindslev-Jensen C, et al. EAACI food allergy and anaphylaxis guidelines: diagnosis and management of food allergy. Allergy 2014;69:1008-25.
  30. Hospers IC, De Vries-Vrolijk K, Brand PL. Dubbelblinde, placebogecontroleerde koemelkprovocatie bij kinderen met vermeende koemelkallergieën, uitgevoerd in een algemeen ziekenhuis: diagnose afgewezen bij tweederde van de kinderen.. Ned Tijdschr Geneeskd 2006;150:1292-7.
  31. Webber CM, England RW. Oral allergy syndrome: a clinical, diagnostic, and therapeutic challenge. Ann Allergy Asthma Immunol 2010;104:101-8; quiz 9-10, 17.
  32. Skypala IJ, Hunter H, Krishna MT, Rey-Garcia H, Till SJ, du Toit G, et al. BSACI guideline for the diagnosis and management of pollen food syndrome in the UK. Clin Exp Allergy 2022;52:1018-34.
  33. Henz BM. Urticaria: clinical, diagnostic and therapeutic aspects. Berlijn: Springer, 1998.
  34. Savage J, Sicherer S, Wood R. The natural history of food allergy. J Allergy Clin Immunol Pract 2016;4:196-203; quiz 4.
  35. Høst A, Halken S, Jacobsen HP, Christensen AE, Herskind AM, Plesner K. Clinical course of cow's milk protein allergy/intolerance and atopic diseases in childhood. Pediatr Allergy Immunol 2002;13:23-8.
  36. Xepapadaki P, Fiocchi A, Grabenhenrich L, Roberts G, Grimshaw KE, Fiandor A, et al. Incidence and natural history of hen's egg allergy in the first 2 years of life-the EuroPrevall birth cohort study. Allergy 2016;71:350-7.
  37. Ewan PW, Clark AT. Efficacy of a management plan based on severity assessment in longitudinal and case-controlled studies of 747 children with nut allergy: proposal for good practice. Clin Exp Allergy 2005;35:751-6.
  38. Burgess JA, Dharmage SC, Allen K, Koplin J, Garcia-Larsen V, Boyle R, et al. Age at introduction to complementary solid food and food allergy and sensitization: a systematic review and meta-analysis. Clin Exp Allergy 2019;49:754-69.
  39. De Silva D, Halken S, Singh C, Muraro A, Angier E, Arasi S, et al. Preventing food allergy in infancy and childhood: systematic review of randomised controlled trials. Pediatr Allergy Immunol 2020;31:813-26.
  40. NVK. Standpunt Vroege introductie van hoog-allergene voeding bij zuigelingen ter preventie van voedselallergie. (2017). Ga naar bron
  41. Lodge CJ, Tan DJ, Lau MX, Dai X, Tham R, Lowe AJ, et al. Breastfeeding and asthma and allergies: a systematic review and meta-analysis. Acta Paediatr 2015;104:38-53.
  42. Foong RX, du Toit G, Fox AT. Mini Review - Asthma and Food Allergy. Curr Pediatr Rev 2018;14:164-70.
  43. Hill DA, Grundmeier RW, Ram G, Spergel JM. The epidemiologic characteristics of healthcare provider-diagnosed eczema, asthma, allergic rhinitis, and food allergy in children: a retrospective cohort study. BMC Pediatr 2016;16:133.
  44. Bird JA, Burks AW. Food allergy and asthma. Prim Care Respir J 2009;18:258-65.
  45. Ozol D, Mete E. Asthma and food allergy. Curr Opin Pulm Med 2008;14:9-12.
  46. Tsakok T, Marrs T, Mohsin M, Baron S, Du Toit G, Till S, et al. Does atopic dermatitis cause food allergy? A systematic review. J Allergy Clin Immunol 2016;137:1071-8.
  47. Martin PE, Eckert JK, Koplin JJ, Lowe AJ, Gurrin LC, Dharmage SC, et al. Which infants with eczema are at risk of food allergy? Results from a population-based cohort. Clin Exp Allergy 2015;45:255-64.
  48. Wensink M, Timmer C, Brand PL. Atopische dermatitis bij zuigelingen niet veroorzaakt door voedselallergie. Ned Tijdschr Geneeskd 2008;152:4-9.
  49. Du Toit G, Tsakok T, Lack S, Lack G. Prevention of food allergy. J Allergy Clin Immunol 2016;137:998-1010.
  50. Bath-Hextall F, Delamere FM, Williams HC. Dietary exclusions for established atopic eczema. Cochrane Database Syst Rev 2008;2008:Cd005203.
  51. He T, Venema K, Priebe MG, Welling GW, Brummer RJ, Vonk RJ. The role of colonic metabolism in lactose intolerance. Eur J Clin Invest 2008;38:541-7.
  52. Misselwitz B, Butter M, Verbeke K, Fox MR. Update on lactose malabsorption and intolerance: pathogenesis, diagnosis and clinical management. Gut 2019;68:2080-91.
  53. Malik TF, Panuganti KK. Lactose Intolerance. StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing Copyright © 2022, StatPearls Publishing LLC.; 2022.
  54. Cárdenas-Torres FI, Cabrera-Chávez F, Figueroa-Salcido OG, Ontiveros N. Non-Celiac Gluten Sensitivity: an update. Medicina (Kaunas) 2021;57.
  55. Leonard MM, Sapone A, Catassi C, Fasano A. Celiac disease and nonceliac gluten sensitivity: a review. JAMA 2017;318:647-56.
  56. NVMDL. Richtlijn coeliakie en glutengerelateerde aandoeningen (2023). Ga naar bron
  57. Verheggen TP, Van Veen LN, De Groot H. Graangerelateerde klachten bij kinderen. Ned Tijdschr Geneeskd 2022;165.
  58. Comas-Basté O, Sánchez-Pérez S, Veciana-Nogués MT, Latorre-Moratalla M, Vidal-Carou MDC. Histamine Intolerance: the current state of the art. Biomolecules 2020;10.
  59. Zhao Y, Zhang X, Jin H, Chen L, Ji J, Zhang Z. Histamine intolerance-a kind of pseudoallergic reaction. Biomolecules 2022;12.
  60. Rouvroye MD, Slottje P, Van Gils T, Mulder CJ, Muris JW, Walstock D, et al. Insight in the diagnosis and treatment of coeliac disease in general practice: a survey and case vignette study among 106 general practitioners. Eur J Gen Pract 2021b;27:313-9.
  61. Catassi C, Verdu EF, Bai JC, Lionetti E. Coeliac disease. Lancet 2022;399:2413-26.
  62. Rouvroye MD, Oldenburg L, Slottje P, Joosten JHK, De Menezes RX, Reinders ME, et al. Testing for coeliac disease rarely leads to a diagnosis: a population-based study. Scand J Prim Health Care 2021a;39:315-21.
  63. Van Gils T, Rootsaert B, Bouma G, Mulder CJ. Celiac Disease in The Netherlands: demographic data of members of the dutch celiac society. J Gastrointestin Liver Dis 2016;25:441-5.
  64. Singh P, Arora S, Lal S, Strand TA, Makharia GK. Risk of celiac disease in the first- and second-degree relatives of patients with celiac disease: a systematic review and meta-analysis. Am J Gastroenterol 2015;110:1539-48.
  65. Meijer CR, Auricchio R, Putter H, Castillejo G, Crespo P, Gyimesi J, et al. Prediction models for celiac disease development in children from high-risk families: data from the PreventCD Cohort. Gastroenterology 2022;163:426-36.
  66. Al-Toma A, Volta U, Auricchio R, Castillejo G, Sanders DS, Cellier C, et al. European Society for the Study of Coeliac Disease (ESsCD) guideline for coeliac disease and other gluten-related disorders. United European Gastroenterol J 2019;7:583-613.
  67. Lebwohl B, Rubio-Tapia A. Epidemiology, Presentation, and Diagnosis of Celiac Disease. Gastroenterology 2021;160:63-75.
  68. Rubin JE, Crowe SE. Celiac Disease. Ann Intern Med 2020;172:Itc1-itc16.
  69. Meijer CR, Schweizer JJ, Peeters A, Putter H, Mearin ML. Efficient implementation of the 'non-biopsy approach' for the diagnosis of childhood celiac disease in the Netherlands: a national prospective evaluation 2010-2013. Eur J Pediatr 2021;180:2485-92.
  70. Husby S, Koletzko S, Korponay-Szabó I, Kurppa K, Mearin ML, Ribes-Koninckx C, et al. European society paediatric gastroenterology, hepatology and nutrition guidelines for diagnosing coeliac disease 2020. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2020;70:141-56.
  71. Elwenspoek MM, Thom H, Sheppard AL, Keeney E, O'Donnell R, Jackson J, et al. Defining the optimum strategy for identifying adults and children with coeliac disease: systematic review and economic modelling. Health Technol Assess 2022;26:1-310.
  72. Lebwohl B, Green PHR, Emilsson L, Mårild K, Söderling J, Roelstraete B, et al. Cancer risk in 47,241 individuals with celiac disease: a nationwide cohort study. Clin Gastroenterol Hepatol 2022;20:e111-e31.
  73. Reunala T, Hervonen K, Salmi T. Dermatitis Herpetiformis: an update on diagnosis and management. Am J Clin Dermatol 2021;22:329-38.
  74. Dreskin SC. Genetics of food allergy. Curr Allergy Asthma Rep 2006;6:58-64.
  75. Hong X, Tsai HJ, Wang X. Genetics of food allergy. Curr Opin Pediatr 2009;21:770-6.
  76. Johansson E, Mersha TB. Genetics of Food Allergy. Immunol Allergy Clin North Am 2021;41:301-19.
  77. Green PH, Jabri B. Coeliac disease. Lancet 2003;362:383-91.
  78. Le TM, Van Hoffen E, Kummeling I, Potts J, Ballmer-Weber BK, Bruijnzeel-Koomen CA, et al. Food allergy in the Netherlands: differences in clinical severity, causative foods, sensitization and DBPCFC between community and outpatients. Clin Transl Allergy 2015;5:8.
  79. Brand PL, Dubois AE. Diagnose van voedselallergieën bij kinderen. Ned Tijdschr Geneeskd 2006;150:2188-90.
  80. Brettig T, Dang T, McWilliam V, Peters RL, Koplin JJ, Perrett KP. The Accuracy of Diagnostic Testing in Determining Tree Nut Allergy: a systematic review. J Allergy Clin Immunol Pract 2021;9:2028-49.e2.
  81. Nilsson C, Berthold M, Mascialino B, Orme ME, Sjölander S, Hamilton RG. Accuracy of component-resolved diagnostics in peanut allergy: systematic literature review and meta-analysis. Pediatr Allergy Immunol 2020a;31:303-14.
  82. Nilsson C, Berthold M, Mascialino B, Orme M, Sjölander S, Hamilton R. Allergen components in diagnosing childhood hazelnut allergy: systematic literature review and meta-analysis. Pediatr Allergy Immunol 2020b;31:186-96.
  83. Soares-Weiser K, Takwoingi Y, Panesar SS, Muraro A, Werfel T, Hoffmann-Sommergruber K, et al. The diagnosis of food allergy: a systematic review and meta-analysis. Allergy 2014;69:76-86.
  84. Blum LA, Ahrens B, Klimek L, Beyer K, Gerstlauer M, Hamelmann E, et al. White paper peanut allergy - part 2: diagnosis of peanut allergy with special emphasis on molecular component diagnostics. Allergo J Int 2021;30:270-81.
  85. Chong KW, Goh SH, Saffari SE, Loh W, Sia I, Seah S, et al. IgE-mediated cow's milk protein allergy in Singaporean children. Asian Pac J Allergy Immunol 2022;40:65-71.
  86. Cigerci Günaydın N, Eren Akarcan S, Gülen F, Bal CM, Tanaç R, Atasever M, et al. Cut-off values of specific IgE and skin prick test to predict oral food challenge positivity in children with cow's milk allergy. Turk Arch Pediatr 2022;57:603-10.
  87. Dang TD, Peters R, Neeland MR, Brettig T, Green H, McWilliam V, et al. Ana o 3 sIgE testing increases the accuracy of cashew allergy diagnosis using a two-step model. Pediatr Allergy Immunol 2022;33:e13705.
  88. Díaz MC, Lavrut AJ, Slullitel P, Souza MV. Usefulness of analytic tests for the diagnosis of cow's milk protein allergy. Arch Argent Pediatr 2022;120:21-9.
  89. Lang A, Balmert LC, Weiss M, Pongracic JA, Singh AM. Real world use of peanut component testing among children in the Chicago metropolitan area. Allergy Asthma Proc 2022;43:226-33.
  90. Röntynen P, Kukkonen K, Savinko T, Mäkelä MJ. Optimizing tools for evaluating challenge outcomes in children with cashew nut allergy. Ann Allergy Asthma Immunol 2022;128:270-8.
  91. Baker MG, Kattan JD. Review of 400 consecutive oral food challenges to almond. Ann Allergy Asthma Immunol 2019;122:189-92.
  92. Blankestijn MA, Blom WM, Otten HG, Baumert JL, Taylor SL, Bruijnzeel-Koomen CA, et al. Specific IgE to Jug r 1 has no additional value compared with extract-based testing in diagnosing walnut allergy in adults. J Allergy Clin Immunol 2017;139:688-90.e4.
  93. Elizur A, Appel MY, Nachshon L, Levy MB, Epstein-Rigbi N, Pontoppidan B, et al. Clinical and molecular characterization of walnut and pecan allergy (NUT CRACKER Study). J Allergy Clin Immunol Pract 2020;8:157-65.e2.
  94. Sato S, Yamamoto M, Yanagida N, Ito K, Ohya Y, Imai T, et al. Jug r 1 sensitization is important in walnut-allergic children and youth. J Allergy Clin Immunol Pract 2017;5:1784-6.e1.
  95. Clough GF, Lucas JS. Reinventing the weal? Clin Exp Allergy 2007;37:1-3.
  96. Høst A, Andrae S, Charkin S, Diaz-Vázquez C, Dreborg S, Eigenmann PA, et al. Allergy testing in children: why, who, when and how? Allergy 2003;58:559-69.
  97. Cantani A, Micera M. Epidemiology of atopy in 220 children. Diagnostic reliability of skin prick tests and total and specific IgE levels. Minerva Pediatr 2003;55:129-37, 38-42.
  98. Sampson HA, Albergo R. Comparison of results of skin tests, RAST, and double-blind, placebo-controlled food challenges in children with atopic dermatitis. J Allergy Clin Immunol 1984;74:26-33.
  99. Williams LW. Skin testing and food challenges for the evaluation of food allergy. Curr Allergy Rep 2001;1:61-6.
  100. Caffarelli C, Petroccione T. False-negative food challenges in children with suspected food allergy. Lancet 2001;358:1871-2.
  101. Niggemann B, Beyer K. Pitfalls in double-blind, placebo-controlled oral food challenges. Allergy 2007;62:729-32.
  102. Schade RP, Meijer Y, Pasmans SG, Knulst AC, Kimpen JL, Bruijnzeel-Koomen CA. Dubbelblinde, placebogecontroleerde koemelkprovocatie voor de diagnose van koemelkallergie bij zuigelingen en kinderen. Ned Tijdschr Geneeskd 2002;146:1739-42.
  103. Vlieg-Boerstra BJ, Melse-Velema PA. Diëtistische begeleiding bij stagnerende introductie van bijvoeding bij jonge kinderen. Ned Tijdschr Diëtisten 1998;53:228-32.
  104. NVvA. Richtlijnmodule Voedselprovocatie. (2016). Ga naar bron
  105. De Weger WW, Sprikkelman AB, Herpertz CEM, Van der Meulen GN, Vonk JM, Kamps AWA, et al. The dilemma of open or double-blind food challenges in diagnosing food allergy in children: design of the ALDORADO trial. Pediatr Allergy Immunol 2022;33:e13654.
  106. NCJ. JGZ-richtlijn Voedselovergevoeligheid. 2013.
  107. Gasbarrini A, Corazza GR, Gasbarrini G, Montalto M, Di Stefano M, Basilisco G, et al. Methodology and indications of H2-breath testing in gastrointestinal diseases: the Rome Consensus Conference. Aliment Pharmacol Ther 2009;29 Suppl 1:1-49.
  108. Sibley E, Ahn JK. Theodore E. Woodward Award: lactase persistence SNPs in African populations regulate promoter activity in intestinal cell culture. Trans Am Clin Climatol Assoc 2011;122:155-65.
  109. Majsiak E, Choina M, Gray AM, Wysokiński M, Cukrowska B. Clinical manifestation and diagnostic process of celiac disease in poland-comparison of pediatric and adult patients in retrospective study. Nutrients 2022;14.
  110. Pérez Solís D, Cilleruelo Pascual ML, Ochoa Sangrador C, García Burriel JI, Sánchez-Valverde Visus F, Eizaguirre Arocena FJ, et al. Spanish national registry of paediatric coeliac disease: changes in the clinical presentation in the 21st century. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2022;74:805-11.
  111. Riznik P, De Leo L, Dolinsek J, Gyimesi J, Klemenak M, Koletzko B, et al. Clinical presentation in children with coeliac disease in central europe. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2021;72:546-51.
  112. Nardecchia S, Auricchio R, Discepolo V, Troncone R. Extra-Intestinal Manifestations of Coeliac Disease in Children: clinical features and mechanisms. Front Pediatr 2019;7:56.
  113. Nurminen S, Kivelä L, Huhtala H, Kaukinen K, Kurppa K. Extraintestinal manifestations were common in children with coeliac disease and were more prevalent in patients with more severe clinical and histological presentation. Acta Paediatr 2019;108:681-7.
  114. NICE. Guideline: Coeliac disease: recognition, assessment and management. (2015). Ga naar bron
  115. Raiteri A, Granito A, Giamperoli A, Catenaro T, Negrini G, Tovoli F. Current guidelines for the management of celiac disease: a systematic review with comparative analysis. World J Gastroenterol 2022;28:154-75.
  116. Rubio-Tapia A, Hill ID, Kelly CP, Calderwood AH, Murray JA. ACG clinical guidelines: diagnosis and management of celiac disease. Am J Gastroenterol 2013;108:656-76; quiz 77.
  117. Jansen MA, Kiefte-de Jong JC, Gaillard R, Escher JC, Hofman A, Jaddoe VW, et al. Growth trajectories and bone mineral density in anti-tissue transglutaminase antibody-positive children: the Generation R Study. Clin Gastroenterol Hepatol 2015;13:913-20.e5.
  118. Wahab RJ, Beth SA, Derks IPM, Jansen PW, Moll HA, Kiefte-de Jong JC. Celiac disease autoimmunity and emotional and behavioral problems in childhood. Pediatrics 2019;144.
  119. Dousma M, Wierdsma N, Van Ede J, Van Buuren S, Heijmans HS, De Vries TW. Dieting in children: a population-based study in children aged between 9 and 12 years. Acta Paediatr 2007;96:273-5.
  120. Christie L, Hine RJ, Parker JG, Burks W. Food allergies in children affect nutrient intake and growth. J Am Diet Assoc 2002;102:1648-51.
  121. Isolauri E, Sütas Y, Salo MK, Isosomppi R, Kaila M. Elimination diet in cow's milk allergy: risk for impaired growth in young children. J Pediatr 1998;132:1004-9.
  122. Fox AT, Du Toit G, Lang A, Lack G. Food allergy as a risk factor for nutritional rickets. Pediatr Allergy Immunol 2004;15:566-9.
  123. Noimark L, Cox HE. Nutritional problems related to food allergy in childhood. Pediatr Allergy Immunol 2008;19:188-95.
  124. Bouman DE, Kneepkens CM. Groeivertraging als gevolg van een vermoeden van meervoudige voedselovergevoeligheid. Ned Tijdschr Geneeskd 2000;144:2314-7.
  125. Smits-Wintjens VE, Zwart P, Brand PL. Onderliggende koemelkeiwitintolerantie bij overmatig huilende baby's; gewenste en ongewenste effecten van een eliminatiedieet. Ned Tijdschr Geneeskd 2000;144:2285-7.
  126. Levy Y, Levy A, Zangen T, Kornfeld L, Dalal I, Samuel E, et al. Diagnostic clues for identification of nonorganic vs organic causes of food refusal and poor feeding. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2009;48:355-62.
  127. Barbi E, Gerarduzzi T, Longo G, Ventura A. Fatal allergy as a possible consequence of long-term elimination diet. Allergy 2004;59:668-9.
  128. Flinterman AE, Knulst AC, Meijer Y, Bruijnzeel-Koomen CA, Pasmans SG. Acute allergic reactions in children with AEDS after prolonged cow's milk elimination diets. Allergy 2006;61:370-4.
  129. Kneepkens CM. Lactosemalabsorptie. Oorzaken en klinische consequenties. Huisarts Wet 2000;11:465-68.
  130. Szilagyi A, Ishayek N. Lactose intolerance, dairy avoidance, and treatment options. Nutrients 2018;10.
  131. Guyatt GH, Oxman AD, Kunz R, Brozek J, Alonso-Coello P, Rind D, et al. GRADE guidelines 6. Rating the quality of evidence--imprecision. J Clin Epidemiol 2011;64:1283-93.
  132. De Silva D, Geromi M, Panesar SS, Muraro A, Werfel T, Hoffmann-Sommergruber K, et al. Acute and long-term management of food allergy: systematic review. Allergy 2014;69:159-67.
  133. Boner AL, Richelli C, Antolini I, Vibelli C, Andri L. The efficacy of ketotifen in a controlled double-blind food challenge study in patients with food allergy. Ann Allergy 1986;57:61-4.
  134. Ciprandi G, Scordamaglia A, Bagnasco M, Canonica GW. Pharmacologic treatment of adverse reactions to foods: comparison of different protocols. Ann Allergy 1987;58:341-3.
  135. Paganelli R, Scala E, Di Gioacchino M, Bellioni B, Stefanini GF. Prophylaxis and treatment of food allergy with disodium cromoglycate. Monogr Allergy 1996;32:246-52.
  136. Edwards AM. Oral sodium cromoglycate: its use in the management of food allergy. Clin Exp Allergy 1995;25 Suppl 1:31-3.
  137. Businco L, Cantani A. Oral sodium cromoglycate in the management of atopic dermatitis in children. Allergy Proc 1991;12:333-8.
  138. Persaud Y, Memon RJ, Savliwala MN. Allergy Immunotherapy. StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing
    Copyright © 2022, StatPearls Publishing LLC.; 2022.
  139. De Silva D, Rodríguez Del Río P, De Jong NW, Khaleva E, Singh C, Nowak-Wegrzyn A, et al. Allergen immunotherapy and/or biologicals for IgE-mediated food allergy: a systematic review and meta-analysis. Allergy 2022;77:1852-62.
  140. Chu DK, Wood RA, French S, Fiocchi A, Jordana M, Waserman S, et al. Oral immunotherapy for peanut allergy (PACE): a systematic review and meta-analysis of efficacy and safety. Lancet 2019;393:2222-32.
  141. Geat D, Giovannini M, Barlocco G, Pertile R, Pace M, Mori F, et al. Assessing patients' characteristics and treatment patterns among children with atopic dermatitis. Ital J Pediatr 2021;47:92.
  142. Kelleher MM, Cro S, Cornelius V, Lodrup Carlsen KC, Skjerven HO, Rehbinder EM, et al. Skin care interventions in infants for preventing eczema and food allergy. Cochrane Database Syst Rev 2021;2:Cd013534.
  143. Zhong Y, Samuel M, van Bever H, Tham EH. Emollients in infancy to prevent atopic dermatitis: a systematic review and meta-analysis. Allergy 2022;77:1685-99.
  144. Miyaji Y, Yang L, Yamamoto-Hanada K, Narita M, Saito H, Ohya Y. Earlier aggressive treatment to shorten the duration of eczema in infants resulted in fewer food allergies at 2 years of age. J Allergy Clin Immunol Pract 2020;8:1721-4.e6.
  145. Schneider L, Hanifin J, Boguniewicz M, Eichenfield LF, Spergel JM, Dakovic R, et al. Study of the Atopic March: development of atopic comorbidities. Pediatr Dermatol 2016;33:388-98.
  146. Yamamoto-Hanada K, Kobayashi T, Williams HC, Mikami M, Saito-Abe M, Morita K, et al. Early aggressive intervention for infantile atopic dermatitis to prevent development of food allergy: a multicenter, investigator-blinded, randomized, parallel group controlled trial (PACI Study)-protocol for a randomized controlled trial. Clin Transl Allergy 2018;8:47.
  147. Eigenmann PA, Caubet JC, Zamora SA. Continuing food-avoidance diets after negative food challenges. Pediatr Allergy Immunol 2006;17:601-5.
NHG-werkgroep:
Nijs M, Schep-Akkerman A, Wiersma Tj
4 gerelateerde lacunes
E-mail