NHG-Standaard
M03
4.0
januari 2017
januari 2017
W/X/Y. Zwangerschap / anticonceptie / geslachtsorganen man en vrouw
Richtlijnen diagnostiek
Naar Volledige tekst ›Anamnese
Naar Volledige tekst ›Spoed
Naar Volledige tekst ›Lichamelijk onderzoek
Naar Volledige tekst ›Aanvullend onderzoek
Naar Volledige tekst ›Evaluatie
Naar Volledige tekst ›Richtlijnen beleid
Naar Volledige tekst ›Vermoeden van een EUG (zie kader EUG)
Naar Volledige tekst ›Richtlijnen beleid zonder echoscopische diagnose
Naar Volledige tekst ›Voorlichting
Naar Volledige tekst ›Controles
Naar Volledige tekst ›Richtlijnen beleid na echoscopische diagnose
Naar Volledige tekst ›Voorlichting
Naar Volledige tekst ›Controles
Naar Volledige tekst ›Nacontrole
Naar Volledige tekst ›Verwijzing
Naar Volledige tekst ›Richtlijnen beleid bij herhaalde miskramen
Naar Volledige tekst ›Inleiding
Naar Samenvatting ›Scope
Naar Samenvatting ›Buiten de scope
Naar Samenvatting ›Samenwerking en afstemming
Naar Samenvatting ›Achtergronden
Naar Samenvatting ›Begrippen
Naar Samenvatting ›Miskraam
Naar Samenvatting ›Niet-vitale zwangerschap
Naar Samenvatting ›Incomplete miskraam
Naar Samenvatting ›Complete miskraam
Naar Samenvatting ›Herhaalde miskramen
Naar Samenvatting ›Epidemiologie
Naar Samenvatting ›Etiologie en pathofysiologie
Naar Samenvatting ›Miskraam
Naar Samenvatting ›Risicofactoren
Naar Samenvatting ›Beloop
Naar Samenvatting ›Meerlingzwangerschap
Naar Samenvatting ›Herhaalde miskramen
Naar Samenvatting ›Extra-uteriene graviditeit (EUG)
Naar Samenvatting ›Klachten
Naar Samenvatting ›Diagnostiek
Naar Samenvatting ›Beleid
Naar Samenvatting ›Mogelijke complicaties
Naar Samenvatting ›Beleving
Naar Samenvatting ›Andere oorzaken van vaginaal bloedverlies
Naar Samenvatting ›Andere oorzaken van buikpijn
Naar Samenvatting ›Richtlijnen diagnostiek
Naar Samenvatting ›Spoed
Naar Samenvatting ›Anamnese
Naar Samenvatting ›Algemene vragen
Naar Samenvatting ›Risicofactoren voor EUG
Naar Samenvatting ›Aanvullende vragen
Naar Samenvatting ›Beoordeling
Naar Samenvatting ›Lichamelijk onderzoek
Naar Samenvatting ›Vaginaal toucher
Naar Samenvatting ›Speculumonderzoek
Naar Samenvatting ›Weefselonderzoek
Naar Samenvatting ›Aanvullend onderzoek
Naar Samenvatting ›Zwangerschapstest
Naar Samenvatting ›Echoscopie
Naar Samenvatting ›Transvaginale versus abdominale echoscopie
Naar Samenvatting ›Uitvoering
Naar Samenvatting ›Voorlichting
Naar Samenvatting ›Doptone (facultatief)
Naar Samenvatting ›Pathologisch onderzoek
Naar Samenvatting ›Evaluatie
Naar Samenvatting ›Vermoeden van een EUG
Naar Samenvatting ›Richtlijnen beleid zonder echoscopische diagnose
Naar Samenvatting ›Voorlichting en advies
Naar Samenvatting ›Uitleg over de kans op een miskraam
Naar Samenvatting ›Uitleg over de oorzaak
Naar Samenvatting ›Uitleg over het beloop
Naar Samenvatting ›Werk
Naar Samenvatting ›Thuisarts
Naar Samenvatting ›Medicamenteuze behandeling
Naar Samenvatting ›Antiresus(D)-immunoglobuline
Naar Samenvatting ›Pijnstilling
Naar Samenvatting ›Controles
Naar Samenvatting ›Tussentijdse controle
Naar Samenvatting ›Controle na 1 week
Naar Samenvatting ›Beleid bij vermoeden van complete miskraam
Naar Samenvatting ›Beleid bij vermoeden van intacte zwangerschap, incomplete miskraam of miskraam die nog niet heeft plaatsgevonden
Naar Samenvatting ›Nacontrole na 4-6 weken
Naar Samenvatting ›Consultatie en verwijzing
Naar Samenvatting ›Gynaecoloog
Naar Samenvatting ›Richtlijnen beleid na echoscopische diagnose
Naar Samenvatting ›Intacte zwangerschap
Naar Samenvatting ›Voorlichting en advies
Naar Samenvatting ›Thuisarts
Naar Samenvatting ›Niet-vitale zwangerschap
Naar Samenvatting ›Voorlichting en advies
Naar Samenvatting ›Uitleg over de oorzaak
Naar Samenvatting ›Uitleg over beloop
Naar Samenvatting ›Pijnstilling
Naar Samenvatting ›Antiresus(D)-immunoglobuline
Naar Samenvatting ›Afweging behandelmogelijkheden
Naar Samenvatting ›Werk
Naar Samenvatting ›Thuisarts
Naar Samenvatting ›Behandeling
Naar Samenvatting ›Afwachtend beleid
Naar Samenvatting ›Behandeling in de 2e lijn
Naar Samenvatting ›Keuze van behandeling
Naar Samenvatting ›Controles bij afwachtend beleid
Naar Samenvatting ›Tussentijdse controle
Naar Samenvatting ›Controles na 1 week en zo nodig na 2 weken
Naar Samenvatting ›Beleid bij vermoeden van complete miskraam
Naar Samenvatting ›Beleid bij vermoeden dat een miskraam nog niet heeft plaatsgevonden
Naar Samenvatting ›Beleid bij vermoeden van incomplete miskraam
Naar Samenvatting ›Nacontrole na 4-6 weken
Naar Samenvatting ›Consultatie en verwijzing
Naar Samenvatting ›Complete miskraam
Naar Samenvatting ›Voorlichting en advies
Naar Samenvatting ›Nacontrole
Naar Samenvatting ›Incomplete miskraam
Naar Samenvatting ›Voorlichting en advies
Naar Samenvatting ›Uitleg over het beloop
Naar Samenvatting ›Uitleg over de oorzaak
Naar Samenvatting ›Pijnstilling
Naar Samenvatting ›Thuisarts
Naar Samenvatting ›Behandeling
Naar Samenvatting ›Consultatie en verwijzing
Naar Samenvatting ›EUG of molazwangerschap
Naar Samenvatting ›Richtlijnen beleid bij herhaalde miskramen
Naar Samenvatting ›Extra-uteriene graviditeit (EUG)
Naar Samenvatting ›Extra-uteriene graviditeit (EUG)
Naar Samenvatting ›Organisatie van zorg
Naar Samenvatting ›Bepaling resus(D)-bloedgroep
Naar Samenvatting ›Toediening antiresus(D)-immunoglobuline
Naar Samenvatting ›Samenwerkingsafspraken
Naar Samenvatting ›Referenties
- Van Oppenraaij RH, Goddijn M, Lok CA, Exalto N. De jonge zwangerschap: Revisie van de Nederlandse benamingen voor klinische en echoscopische bevindingen. Ned Tijdschr Geneeskd 2008;152:20-4.
- Verschoor MA, Lemmers M, Wekker MZ, Huirne JA, Goddijn M, Mol BW, et al. Practice variation in the management of first trimester miscarriage in the Netherlands: A nationwide survey. Obstet Gynecol Int 2014;2014:387860.
- NVOG. Herhaalde miskraam (2007). Ga naar bron: NVOG. Herhaalde miskraam (2007).
- RCOG. The investigation and treatment of couples with recurrent firsttrimester and second-trimester miscarriage. Green–top guideline no. 17 (2011). Ga naar bron: RCOG. The investigation and treatment of couples with recurrent firsttrimester and second-trimester miscarriage. Green–top guideline no. 17 (2011).
- Everett C. Incidence and outcome of bleeding before the 20th week of pregnancy: Prospective study from general practice. BMJ 1997;315:32-4.
- Hasan R, Baird DD, Herring AH, Olshan AF, Jonsson Funk ML, Hartmann KE. Association between first-trimester vaginal bleeding and miscarriage. Obstet Gynecol 2009;114:860-7.
- Nielen MMJ, Spronk I, Davids R, Zwaanswijk M, Verheij RA, Korevaar JC. Incidentie en prevalentie van gezondheidsproblemen in de nederlandse huisartsenpraktijk in 2014. Uit: NIVEL Zorgregistraties eerste lijn [internet]. 2015 [Laatst gewijzigd op 07-03-2016; geraadpleegd op 27-06-2016]. Ga naar bron: Nielen MMJ, Spronk I, Davids R, Zwaanswijk M, Verheij RA, Korevaar JC. Incidentie en prevalentie van gezondheidsproblemen in de nederlandse huisartsenpraktijk in 2014. Uit: NIVEL Zorgregistraties eerste lijn [internet]. 2015 [Laatst gewijzigd op 07-03-2016; geraadpleegd op 27-06-2016].
- De Graaf A, Van Gaalen R, CBS. Ouderlijk gezin beïnvloedt timing eerste moederschap. Ga naar bron: De Graaf A, Van Gaalen R, CBS. Ouderlijk gezin beïnvloedt timing eerste moederschap.
- Blohm F, Friden B, Milsom I. A prospective longitudinal population-based study of clinical miscarriage in an urban swedish population. BJOG 2008;115:176-82.
- Nybo Andersen AM, Wohlfahrt J, Christens P, Olsen J, Melbye M. Maternal age and fetal loss: Population based register linkage study. BMJ 2000;320:1708-12.
- Macklon NS, Geraedts JP, Fauser BC. Conception to ongoing pregnancy: The ‘black box’ of early pregnancy loss. Hum Reprod Update 2002;8:333-43.
- Moscrop A. Can sex during pregnancy cause a miscarriage? A concise history of not knowing. Br J Gen Pract 2012;62:308-10.
- Sampson A, De Crespigny LC. Vanishing twins: The frequency of spontaneous fetal reduction of a twin pregnancy. Ultrasound Obstet Gynecol 1992;2:107-9.
- Sebire NJ, Thornton S, Hughes K, Snijders RJ, Nicolaides KH. The prevalence and consequences of missed abortion in twin pregnancies at 10 to 14 weeks of gestation. Br J Obstet Gynaecol 1997;104:847-8.
- De Braekeleer M, Dao TN. Cytogenetic studies in couples experiencing repeated pregnancy losses. Hum Reprod 1990;5:519-28.
- Franssen MT, Korevaar JC, Tjoa WM, Leschot NJ, Bossuyt PM, Knegt AC, et al. Inherited unbalanced structural chromosome abnormalities at prenatal chromosome analysis are rarely ascertained through recurrent miscarriage. Prenat Diagn 2008;28:408-11.
- Franssen MT, Korevaar JC, Leschot NJ, Bossuyt PM, Knegt AC, Gerssen-Schoorl KB, et al. Selective chromosome analysis in couples with two or more miscarriages: Case-control study. BMJ 2005;331:137-41.
- Jauniaux E, Farquharson RG, Christiansen OB, Exalto N. Evidence-based guidelines for the investigation and medical treatment of recurrent miscarriage. Hum Reprod 2006;21:2216-22.
- Franssen MT, Korevaar JC, Van der Veen F, Leschot NJ, Bossuyt PM, Goddijn M. Reproductive outcome after chromosome analysis in couples with two or more miscarriages: Index [corrected]-control study. BMJ 2006;332:759-63.
- Van Leeuwen M, Vansenne F, Korevaar JC, Van der Veen F, Goddijn M, Mol BW. Economic analysis of chromosome testing in couples with recurrent miscarriage to prevent handicapped offspring. Hum Reprod 2013;28:1737-42.
- NVOG. Antifosfolipidesyndroom en zwangerschap. Versie 2.0 (2007). Ga naar bron: NVOG. Antifosfolipidesyndroom en zwangerschap. Versie 2.0 (2007).
- Heineman MJ. Obstetrie en gynaecologie. De voortplanting van de mens. Houten: Springer Media B.V, 2012.
- NVOG consortium. Fertility (2016).
- Van den Boogaard E, Hermens RP, Franssen AM, Doornbos JP, Kremer JA, van der Veen F, et al. Recurrent miscarriage: Do professionals adhere to their guidelines. Hum Reprod 2013;28:2898-904.
- Brigham SA, Conlon C, Farquharson RG. A longitudinal study of pregnancy outcome following idiopathic recurrent miscarriage. Hum Reprod 1999;14:2868-71.
- NICE. Ectopic pregnancy and miscarriage: Diagnosis and initial management (2012). Ga naar bron: NICE. Ectopic pregnancy and miscarriage: Diagnosis and initial management (2012).
- NVOG. Mola-zwangerschap (2010).
- Bora SA, Kirk E, Bourne T. Do women with pain and bleeding in early pregnancy require a vaginal speculum examination as part of their assessment? Gynecol Obstet Invest 2014;77:29-34.
- Hoey R, Allan K. Does speculum examination have a role in assessing bleeding in early pregnancy? Emerg Med J 2004;21:461-3.
- Mol BW, Hajenius PJ, Engelsbel S, Ankum WM, Van der Veen F, Hemrika DJ, et al. Should patients who are suspected of having an ectopic pregnancy undergo physical examination? Fertil Steril 1999;71:155-7.
- Montagnana M, Trenti T, Aloe R, Cervellin G, Lippi G. Human chorionic gonadotropin in pregnancy diagnostics. Clin Chim Acta 2011;412:1515-20.
- Chard T. Pregnancy tests: A review. Hum Reprod 1992;7:701-10.
- Nijhuis JG, Van den Berg PP. Fysische diagnostiek--auscultatie van foetale harttonen. Ned Tijdschr Geneeskd 1999;143:455-8.
- NVOG. Verloskundig vademecum (2003). Ga naar bron: NVOG. Verloskundig vademecum (2003).
- Cuisinier M, Janssen H, De Graauw C, Bakker S, Hoogduin C. Pregnancy following miscarriage: Course of grief and some determining factors. J Psychosom Obstet Gynaecol 1996;17:168-74.
- Wyss P, Biedermann K, Huch A. Relevance of the miscarriage-new pregnancy interval. J Perinat Med 1994;22:235-41.
- Wallace RR, Goodman S, Freedman LR, Dalton VK, Harris LH. Counseling women with early pregnancy failure: Utilizing evidence, preserving preference. Patient Educ Couns 2010;81:454-61.
- Nanda K, Lopez LM, Grimes DA, Peloggia A, Nanda G. Expectant care versus surgical treatment for miscarriage. Cochrane Database Syst Rev 2012;3:CD003518.
- Nadarajah R, Quek YS, Kuppannan K, Woon SY, Jeganathan R. A randomised controlled trial of expectant management versus surgical evacuation of early pregnancy loss. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2014;178:35-41.
- Al-Ma’ani W, Solomayer EF, Hammadeh M. Expectant versus surgical management of first-trimester miscarriage: A randomised controlled study. Arch Gynecol Obstet 2014;289:1011-5.
- Lemmers M, Verschoor MA, Hooker AB, Opmeer BC, Limpens J, Huirne JA, et al. Dilatation and curettage increases the risk of subsequent preterm birth: A systematic review and meta-analysis. Hum Reprod 2016;31:34-45.
- Hooker AB, Lemmers M, Thurkow AL, Heymans MW, Opmeer BC, et al. Systematic review and meta-analysiof intrauterine adhesions after miscarriage: prevalence, risk factors and long-term, reproductive outcome. Hum Reprod Update 2014; 20:262-78.
- Smith LF, Frost J, Levitas R, Bradley H, Garcia J. Women’s experiences of three early miscarriage management options: A qualitative study. Br J Gen Pract 2006;56:198-205.
- Olesen ML, Graungaard AH, Husted GR. Deciding treatment for miscarriage--experiences of women and healthcare professionals. Scand J Caring Sci 2015;29:386-94.
- Neilson JP, Gyte GM, Hickey M, Vazquez JC, Dou L. Medical treatments for incomplete miscarriage. Cochrane Database Syst Rev 2013;3:CD007223.
- Mol F, Van Mello NM, Mol BW, Van der Veen F, Ankum WM, Hajenius PJ. Ectopic pregnancy and pelvic inflammatory disease: A renewed epidemic? Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2010;151:163-7.
- Ankum WM, Mol BW, Van der Veen F, Bossuyt PM. Risk factors for ectopic pregnancy: A meta-analysis. Fertil Steril 1996;65:1093-9.
- Crochet JR, Bastian LA, Chireau MV. Does this woman have an ectopic pregnancy? The rational clinical examination systematic review. JAMA 2013;309:1722-9.
- NVOG. Tubaire EUG, diagnostiek en behandeling (2001, in herziening).
- Mooij R, Geomini P, Bongers MY. Extra-uteriene graviditeit. Ned Tijdschr Geneeskd 2014;158:A7831.
- RIVM. Draaiboek prenatale screening. Infectieziekten en erytrocytenimmunisatie. Versie 5.0 (2016). Ga naar bron: RIVM. Draaiboek prenatale screening. Infectieziekten en erytrocytenimmunisatie. Versie 5.0 (2016).